Chyba nie zaskoczę nikogo, gdy powiem, że różne pod względem skali produkcje wymagają różnych, odpowiednich pod względem zaawansowania rozwiązań. Co oczywiste vlogger, mała internetowa rozgłośnia czy studio stworzone z myślą o YouTubie z powodzeniem będą realizowały swoją działalność w oparciu o budżetowe produkty ze średniej półki. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy mówimy o produkcji telewizyjnej czy filmowej, gdzie tworzone treści muszą być realizowane w najwyższej, emisyjnej jakości.
Wyobraźmy sobie dodatkowo, że te materiały w emisyjnej jakości mają powstawać na kilkuhektarowej łące, w sąsiedztwie jeziora, z grubsza rzecz biorąc… pośrodku niczego, która w magiczny sposób w ciągu zaledwie dwóch tygodni musi zamienić się w plan produkcji telewizyjnej. Odwiedziliśmy niedawno plan produkcji telewizyjnej właśnie z taką instalacją stworzoną dla potrzeb realizacji kolejnej edycji znanego „reality show”, aby zobaczyć, jak w tych unikatowych i bardzo wymagających warunkach powstaje obraz i dźwięk dla potrzeb programu telewizyjnego i jaka w tym wszystkim jest rola systemów bezprzewodowych Wisycom.
Ten wyjątkowy plan produkcji telewizyjnej, na którym mieliśmy przyjemność gościć i gdzie właśnie zostały dostarczone rozwiązania marki Wisycom, to tak naprawdę położone w sercu Mazowsza kilkuhektarowe pole z niewielkimi zabudowaniami. Aby przystosować go dla potrzeb wymagającej produkcji telewizyjnej, na dwa tygodnie przed rozpoczęciem zdjęć została tutaj wybudowana kompletna infrastruktura produkcyjna z kontenerami w których urządzone zostały przestrzenie do realizacji wideo, realizacji audio, niezależna serwerownia, zaplecze sanitarne, a także zaplecze gastronomiczne dla całej ekipy oraz został dostarczony zestaw generatorów zapewniających zasilanie na planie. Ze względu na unikatowy charakter produkcji, odległości między poszczególnymi częściami planu ekipa musiała tutaj rozciągnąć kilka kilometrów kabli, z których część została wkopana w ziemię i które musiały zostać położone w taki sposób, aby ominąć znajdujące się tutaj przeszkody, np. jezioro.
Dostarczeniem kompletnego systemu kamer PTZ, systemu miksu i dystrybucji obrazu oraz zapisu, a także dostawą mikrofonów i systemu do rejestracji audio oraz miksem dźwięku zajęła się firma Frenzy. Specjalizuje się ona w transmisjach rozgrywek e-sportowych dla potrzeb Internetu i telewizji, a także organizacją eventów i zapewnianiem kompleksowych rozwiązań dla broadcastu.
System transmisji został zbudowany w oparciu o przełączniki sieciowe Netgear M4250 z linii AV, obsługujące PoE++ i umożliwiające podanie np. do kamer PTZ nawet mocy na poziomie 90W.
Złożony system audio
Dla potrzeb tej produkcji został zaprojektowany system umożliwiający równoległą rejestrację obrazu i dźwięku. Jeżeli chodzi o departament audio zostały tutaj zastosowane trzy konsolety foniczne. Jedna z nich służy do miksowania podsłuchu umożliwiającego realizatorom śledzenie wszystkiego tego, co dzieje się na planie i dającego pewność, że rejestrowane sygnały mają odpowiednią dla potrzeb późniejszej emisji jakość, a także przełączanie przez produkcję konkretnych PGM-ów, umożliwiających podsłuchiwanie uczestników programu. Dodatkowo, dzięki zastosowaniu matrycy interkomowej RTS OMNEO ODIN 32, współpracującej również z protokołem Dante, można było zintegrować kanały audio trafiające z mikrofonów Wisycom komunikację na planie. Dzięki temu w kilku różnych miejscach cały czas można słuchać zarówno programu, jak i poszczególnych grup sygnałów.
Na planie zastosowane zostały m.in. dookólne anteny aktywne Wisycom ADFA zainstalowane mniej więcej w połowie długości planu, na którym dzieje się akcja.
Do drugiej konsolety trafiają sygnały z rozlokowanych na planie stageboksów i odpowiada ona za wstępną dystrybucję źródeł do poszczególnych punktów odbioru. Na planie planuje osiemnaście nadajników bezprzewodowych firmy Wisycom, prawie trzydzieści mikrofonów efektowych oraz bezprzewodowe odsłuchy dla prowadzących.
Jak przyznaje szef technologii w firmie Frenzy, Paweł Radomyski: „Przejście na transmisję Dante znaczne ułatwiło instalację tak rozbudowanego i rozproszonego systemu obejmującego swoim zasięgiem kilka hektarów i równocześnie obniżyło koszty całego wdrożenia. Poszczególne mikrofony trafiają do stageboksów i dalej za pomocą protokołu Dante do przełączników sieciowych znajdujących się w serwerowni”.
Aby nie było żadnych zakłóceń w transmisji dźwięku, transmisja audio została odseparowana od kamer sterowanych z pomocą protokołu IP i dla potrzeb transmisji Dante została przygotowana niezależna sieć.
System skonfigurowany jest w taki sposób, że wszystkie sygnały ze wszystkich mikroportów Wisycom są zapisywane z pomocą rekordera Dante i dodatkowo rejestratora analogowego. Dodatkowo, audio jest również zaszyte w streamach wideo zapisywanych na macierzach dyskowych. Oprócz tego na planie pracuje również EVS, który także zapisuje równocześnie sześć sygnałów SDI z zaembedowanym audio. Jak przyznaje Paweł Radomyski: „Im więcej zabezpieczeń i backupu, tym lepiej się śpi”. Łącznie wideo wraz z audio generują 10TB materiału dziennie!
Najdłuższa odległość między reżyserką a kamerą wynosi grubo ponad 200 metrów. Dlatego sygnał z kamery jest przesyłany za pomocą koncentrycznego kabla SDI na odległość 120 metrów, tam znajduje się przetwornik i dalej na kolejne 120 metrów jest już przesyłany za pomocą światłowodu.
System wideo
Na planie pracuje zestaw kamer PTZ firmy Panasonic, które, zdaniem firmy Frenzy, zapewniają najlepszą jakość obrazka, a także kamery ręczne ENG z operatorami. Na kamerach PTZ są założone również doświetlacze IR umożliwiające rejestrację obrazu nawet w pełnej ciemności.
Ze względu na odległości, również opięcie systemu kamer było nie lada wyzwaniem. Najdłuższa odległość między reżyserką a kamerą wynosi grubo ponad 200 metrów. Dlatego sygnał z kamery jest przesyłany za pomocą koncentrycznego kabla SDI na odległość 120 metrów, tam znajduje się przetwornik i dalej na kolejne 120 metrów jest już przesyłany za pomocą światłowodu.
Za przetwarzanie sygnałów wideo odpowiedzialny jest mikser BlackMagic ATEM Constellation 8K wraz z hubem Smart Videohub 40×40, które są wypełnione po brzegi. Aby sprostać wymaganiom tej produkcji, został stworzony tutaj system bazujący na dotykowym ekranie i panelach klawiszowych, umożliwiający natychmiastowy wybór i przypisanie kamery do danego streamu.
Firma Frenzy napisała własne oprogramowanie do kontrolerów do kamer PTZ, umożliwiające zaawansowane i natychmiastowe sterowanie wieloma urządzeniami na raz.
O tym, która kamera PTZ jest wybrana i do którego miksu trafia informują kolory, ułatwiające szybką orientację w sytuacji. Dla potrzeb późniejszego montażu i postprodukcji do montażowni z planu oddawane jest sześć strumieni wideo, będących miksem sygnałów z czterdziestu kamer oraz kompletny zestaw śladów audio zapisanych na rekorderach. Z szesnastu godzin materiału, który jest rejestrowany każdego dnia, powstaje 45-minutowy odcinek. Aby było to możliwe, obraz jest miksowany do wspomnianych sześciu streamów, a dodatkowo cały czas na planie pracują loggerzy, którzy na bieżąco wpisują znaczniki określające, w którym miejscu wydarzyło się coś interesującego i powinno się znaleźć w ostatecznym materiale przygotowanym do emisji.
Na co zwrócił uwagę Paweł Radomyski system transmisji został zbudowany w oparciu o przełączniki sieciowe Netgear M4250 z linii AV, obsługujące PoE++ i umożliwiające podanie np. do kamer PTZ mocy nawet na poziomie 90W.
Główna konsoleta systemu audio Allen&Heath SQ6
Wielofunkcyjny i niezawodny system mikrofonów bezprzewodowych
Kluczowym elementem dla rejestracji dźwięku na planie jest zestaw osiemnastu mikroportów MTP60S firmy Wisycom, dostarczonych przez Pawlaki Pro Audio, które zostały gruntownie przetestowane w trakcie jednej z wcześniejszych produkcji. Wszystkie bezprzewodowe systemy mikrofonowe producenta łączy szereg tych samych właściwości. Mowa tutaj m.in. o pracy w trybie Real True-Diversity, za sprawą której cztery kanały pracujące w pojedynczym odbiorniku są wewnętrznie połączone, co zapewnia doskonały zasięg i niezawodność odbioru. Dzięki zastosowanym w urządzeniach kościach SHARC DSP i kompanderom ENC i ENR oraz ENS użytkownik może cieszyć się doskonałą jakością dźwięku, opóźnieniem mniejszym niż 1 ms oraz możliwością tworzenia presetów zgodnych z daną aplikacją czy własnymi upodobaniami.
Anteny kierunkowe LFA, które patrzą wprost w miejsce, gdzie przebywają osoby z przypiętymi nadajnikami, jak widać nie są zainstalowane ani w miejscach ani do uchwytu montażowego, który przychodzi od razu na myśl, myśląc o planie produkcji telewizyjnej. Ale dla anten Wisycom to żaden problem!
Olbrzymią zaletą jest możliwość równomiernego rozmieszczenia częstotliwości (z filtrami kanałów szerokopasmowych z minimalną odległością 250 khz, jest to funkcja Linear w nadajniku powiązana z funkcja narrowband w odbiorniku), dzięki czemu w mniejszym zakresie można umieścić więcej kanałów transmisji bez zakłóceń intermodulacyjnych. Ponadto nadajniki mają zwiększoną odporność na zakłócenia własne i zwiększoną wydajność anten dzięki obwodom przeciwdziałającym produktom intermodulacji; zaimplementowaną własną, zaawansowaną technologię linową IMD Phase Cancellation, eliminującą zniekształcenia intermodulacyjne, dającą bardziej stabilny i większy zasięg oraz pozwalającą na umieszczenie większej liczby nadajników blisko siebie. Co więcej, wydzielają one również bardzo małą ilość ciepła, co może być kluczowe w sytuacjach, gdy są one przypięte blisko ciała przez wiele godzin dziennie.
Co ciekawe, za konwersję sygnału analogowego z mikrofonów ambientowych na protokół Dante są odpowiedzialne instalacyjne rozwiązania marki Crestron.
O wyborze właśnie rozwiązania marki Wisycom zdecydowały m.in. bardzo duża stabilność sygnału RF w każdych warunkach pracy tego systemu, kompander ENS dający żywy dźwięk z planu oraz znajdujący się na pokładzie protokół Dante, możliwość zarządzania całym systemem z poziomu aplikacji, a także oferowany przez producenta zintegrowany system antenowy z dwoma wzmacniaczami umożliwiającymi transmisję na bardzo duże odległości oraz niezakłócony przekaz nawet w otoczeniu, w którym pracuje wiele innych anten i rozwiązań bezprzewodowych. Był to kluczowy element, ponieważ w tej konkretnej sytuacji system musi zapewnić nieprzerwaną transmisję w odległości do 50 metrów, ale zgodnie z zapewnieniami producenta zastosowane tutaj anteny mogłyby pozwolić na oddalenie nadajnika nawet na odległość 250 metrów.
Połączenie tych kilkunastu anten i pokrycie kilkuhektarowego obszaru zasięgiem RF nie byłoby możliwe bez sumatora antenowego Wisycom MAT288, który pozwala na wpięcie do systemu wielu anten i zarządzanie nimi w formie uniwersalnych matryc w konfiguracji 8:1, 8:4 czy 2x 4:2 w zależności od potrzeb.
To łączy się z kolejną wskazaną przez firmę Frenzy zaletą, jaką jest pełne pasmo pracy w zakresie od 470 do 1075 MHz. Dzięki temu zawsze można znaleźć najlepszą, najbardziej stabilną częstotliwość i z powodzeniem całego systemu będzie można używać nie tylko w granicach kraju, ale także w trakcie produkcji zagranicznych, gdzie użyteczne dla mikrofonów bezprzewodowych pasmo z roku na rok ulega coraz większemu zawężeniu. W wielu krajach dostępne jest pasmo DME, oprócz całego UHF, przeznaczone do pracy tylko w marce Wisycom.
Cały system rozwiązań bezprzewodowych jest zarządzany z poziomu oprogramowania Wisycom Manager 3.3.0. Z jego poziomu możemy monitorować, kontrolować i zarządzać wszystkimi urządzeniami pracującymi w instalacji i to zarówno poprzez protokół Ethernet, za pomocą podczerwieni, jak i dzięki aplikacji Wisycom Bt na systemy Android oraz iOS wraz z Bluetooth Long Range. Oprogramowanie pozwala na skanowanie pasma w celu znalezienia najlepszej, najbardziej stabilnej częstotliwości, monitorowanie jakości połączenia czy stanu baterii w każdym z nadajników.
Na planie zastosowano dwa typy anten aktywnych: dookólne ADFA, zainstalowane mniej więcej w połowie długości planu, na którym dzieje się akcja, oraz kierunkowe LFA, które patrzą wprost w miejsce, gdzie przebywają osoby z przypiętymi nadajnikami. Na pokładzie każdej anten znajdziemy jasny, bardzo czytelny wyświetlacz TFT, z poziomu którego możemy np. zmieniać ustawienia wzmocnienia, zastosowania filtrów w pasmie UHF do odbioru tylko tej części pasma, jaka nas interesuje, bez potrzeby odbioru tzw. śmieci RF.
Kluczowym elementem dla rejestracji dźwięku na planie jest zestaw osiemnastu mikroportów MTP60S firmy Wisycom, dostarczonych przez Pawlaki Pro Audio.
Dodatkowo jest wbudowana funkcja filtra typu Tuneable, która w oknie 40 MHZ umożliwia odfiltrowanie tylko pożądanego zakresu RF. Filtr przesuwamy po całym UHF skokiem co 1 MHz. Powyższe jest również możliwe do zastosowania zdalnie, z poziomu oprogramowania, i przesyłu komend za pomocą tego samego kabla koncentrycznego 50 omów, który transmituje sygnał między antenami a wzmacniaczem.
Na planie pracuje zestaw kilkudziesięciu kamer PTZ firmy Panasonic.
Co więcej, wykorzystując moduł światłowodowy Wisycom EXP2 w racku MRK16, użytkownik może zamienić klasyczne przewody koncentryczne na światłowód, dzięki czemu anteny mogą być bardzo oddalone od wzmacniacza i mogą się znajdować np. kilka kilometrów dalej, blisko nadajników, co znów gwarantuje nieprzerwaną, stabilną transmisję i doskonałą pracę. Połączenie tych kilkunastu anten i pokrycie kilkuhektarowego obszaru zasięgiem RF nie byłoby możliwe bez sumatora antenowego Wisycom MAT288, który pozwala na wpięcie do systemu wielu anten i zarządzanie nimi w formie uniwersalnych matryc w konfiguracji 8:1, 8:4 czy 2x 4:2, w zależności od potrzeb.
Łącznie wideo wraz z audio generuje 10TB materiału dziennie zapisywanego na gwarantującej pełne bezpieczeństwo sieciowej macierzy dyskowej RAID .
Typowym zastosowaniem dla tego urządzenia jest studio telewizyjne, gdzie do jednego control roomu mają trafiać sygnały z wielu różnych studiów, czy w teatrze, gdzie realizator może mieć kontrolę nad różnymi obszarami, sceną główną, sceną kameralną, foyer czy obszaru widowni. Również w tej produkcji możliwość zarządzania obszarami i przełączania matryc anten przyniosła wiele korzyści. Jak przyznaje Paweł Radomyski: „Ogromną zaletą z mojego punktu widzenia jest również to, że nadajniki mają wbudowane rekorder – zapis 24bit lub 32bit. Dzięki temu można ich używać nie tylko na planie, ale również w sytuacjach wyjazdowych. Gdy akcja produkcji przenosi się gdzieś poza instalację na planie zdjęciowym możemy wykorzystać rejestrację wewnątrz nadajników, na kartach microSD jako dodatkowy backup. Gdyby okazało się, że ślady nie zapisały się na rejestratorze ENG, wciąż mamy gwarancję, że nie stracimy żadnych informacji.”
Dodatkowo dzięki zastosowaniu matrycy interkomowej RTS OMNEO ODIN 32, współpracującej również z protokołem Dante, można było zintegrować kanały audio trafiające z mikrofonów Wisycom komunikację na planie.
Z nadajnikami Wisycom współpracują przypinane mikrofony krawatowe Sennheiser MKE2. Część tych śladów trafia bezpośrednio na rekorder, a część jest poddawana kompresji i są na nich zapięte limitery na poziomie konsolety. Bardzo istotne jest to, że każdy z odbiorników Wisycom MCR54 pracujących na planie jest czterokanałowy, dzięki temu urządzenie MRK16 o wysokości 1U może obsłużyć do 16 mikroportów. Co więcej, na pokładzie znajduje się również port Dante, dzięki któremu szesnaście sygnałów można z łatwością przesłać za pomocą tylko jednej skrętki, która zastąpiła obecne dawniej w analogowych systemach skomplikowane okablowania. Jednak odbiorniki MRK16 mają nie tylko wyjścia Dante, ale także wyjścia AES/EBU oraz analogowe, z których sygnały są przesyłane do rejestratora JoeCo.
DSC09061.jpg – Mikser wideo, co ciekawe, w formie monitora dotykowego! Dzięki kolorowym “kafelkom” od razu widać, która kamera PTZ jest przypisana do którego streamu.
Ogromną zaletą odbiorników MCR54 jest również to, że w przypadku zdjęć wyjazdowych taki nadajnik można wyciągnąć z szafy rack MRK16 i umieścić w kamerze lub zastosować w mobilnym systemie rejestrującym ENG , dzięki ‘ramce’ SLK-54IK. Cały system rozwiązań bezprzewodowych jest zarządzany z poziomu oprogramowania Wisycom Manager 3.3.0. Z jego poziomu możemy monitorować, kontrolować i zarządzać wszystkimi urządzeniami pracującymi w instalacji i to zarówno poprzez protokół Ethernet, za pomocą podczerwieni, jak i dzięki aplikacji Wisycom Bt na systemy Android oraz iOS wraz z Bluetooth Long Range. Oprogramowanie pozwala na skanowanie pasma w celu znalezienia najlepszej, najbardziej stabilnej częstotliwości, monitorowanie jakości połączenia czy stanu baterii w każdym z nadajników.
Sześć streamów wideo wraz z zaembedowanym audio jest zapisywanych również na EVSie.
Podsumowanie
Opisywana instalacja stworzona została dla potrzeb bardzo nietypowego planu zdjęciowego i niecodziennej produkcji. Zazwyczaj zdjęcia do programów telewizyjnych powstają w wynajętych obiektach czy w halach zdjęciowych, gdzie podjeżdża wóz, z pomocą którego rejestrowany jest obraz i dźwięk, a tworzone materiały są tylko uzupełniane treściami, które powstają w trakcie zdjęć wyjazdowych. W tym przypadku ogromny obszar zupełnie niekojarzący się z produkcją telewizyjną musiał zostać zaadoptowany do jej potrzeb. Z tego względu ekipa Frenzy musiała postawić tylko na rozwiązania dające 100% pewności w każdych warunkach i to zarówno jeżeli chodzi o sprzęt kamerowy i rozwiązania wideo, jak i audio. Bardzo ważnym elementem tego systemu stały się bezprzewodowe systemy Wisycom, zapewniające bardzo stabilną transmisję, duże możliwości konfiguracji i monitorowania sygnału oraz szerokie możliwości komunikacji z innymi urządzeniami zarówno w postaci cyfrowej, jak i analogowej. Ogromne znaczenie dla całego wdrożenia miały również potężna wiedza i wsparcie techniczne na etapie wyboru i konfiguracji systemu udzielone przez dystrybutora, Pawlaki Pro Audio. Mikrofon, który działa, na którym można polegać i który jest zawsze gotowy do pracy? Chociaż jedno zmartwienie z głowy na planie, gdzie i tak nie brakuje wyzwań!
Tekst i zdjęcia: Łukasz Kornafel, AVIntegracje
