W dobie wszechobecnego Internetu trendy wyznaczają filmy promocyjne, ale i relacje przeprowadzane najczęściej na żywo. Wiele osób zdziwi zapewne stwierdzenie, że obecnie transmitowane wydarzenia kulturalno-sportowe przygotowywane są nie dla ludzi, którzy oglądają je, siedząc na widowni, ale dla tych, którzy będą robić to za pomocą telewizji, komputera, tabletu czy telefonu. Ta grupa odbiorców jest wręcz nieograniczona, dlatego coraz większą wagę przywiązuje się do zaspokojenia ich potrzeb wizualnych. Czy ciężko jest przystosować się do tak szybko zmieniającego się rynku? Na początek trzeba zacząć. Taki krok zrobiono w przypadku Hali widowiskowo-sportowej w Kępnie, która w tym roku obchodzi swoje 20-lecie powstania.

Halą zarządza aktualnie powołana przez gminę Kępno spółka Projekt Kępno Sp. z o.o., która nie tylko administruje pełnowymiarową halą, ale również innymi obiektami sportowymi należącymi do gminy, np. stadionem miejskim, licznymi boiskami, kortami, itd. W hali odbywają się zawody sportowe, widowiska artystyczne, zajęcia szkolne, ale również istnieje możliwość jej indywidualnego i komercyjnego wynajmowania.

Halą zarządza aktualnie powołana przez gminę Kępno spółka Projekt Kępno Sp. z o.o., która nie tylko administruje pełnowymiarową halą, ale również innymi obiektami sportowymi należącymi do gminy, np. stadionem miejskim, licznymi boiskami, kortami, itd. W hali odbywają się zawody sportowe, widowiska artystyczne, zajęcia szkolne, ale również istnieje możliwość jej indywidualnego i komercyjnego wynajmowania.

Największym problemem eksploatacyjnym przy tego typu działalności było przestarzałe i energochłonne oświetlenie, którego natężenie światła w tym przypadku nie przekraczało 300 lux. Równie „archaiczny” pozostawał także sposób rozliczania za wynajem płyty głównej hali na mocy stawki „za taryfę”. Jak to wyglądało dokładnie? Podmiot czy osoba, która chciała wynająć halę, de facto płaciła stawkę dedykowaną dla liczby włączonych lamp, np. 24, 48 lub 64 lampy określone taryfą A, B lub C. Liczenie w taki sposób było uciążliwe głównie dla wynajmujących, bo wymagało nieustannej kontroli najemców, ale również było to dalece niekorzystne dla środowiska, bo przestarzałe lampy bardzo długo uruchamiały się przed zaledwie 45-minutową lekcją wychowania fizycznego odbywającą się na hali. Ażeby zobrazować to bardziej szczegółowo: lampy świecono punktowo, a światło i tak rozchodziło się nierównomiernie i nie zabezpieczało potrzeb świetlnych dla danej dyscypliny sportu. Modernizację hali widowiskowo-sportowej w Kępnie pod kątem wymiany oświetlenia przeprowadzono we wrześniu 2019 roku. Powodem tego była nie tylko możliwość dostosowania natężenia oświetlenia do warunków umożliwiających transmisję na żywo z różnego rodzaju wydarzeń sportowych, ale również chęć dostosowania oświetlenia płyty głównej do potrzeb różnych dyscyplin sportowych, a wreszcie dbałość o środowisko i uzyskanie oszczędności w zakresie poboru energii. Kompleksową modernizację wykonały wspólnie firmy: Iteo Technologie, która dostarczyła oświetlenie oraz Prolight, która odpowiada za sterowanie zastosowane na hali. Podczas modernizacji głównym sterownikiem całej hali zostało urządzenie Visual Productions Button-Station, w którym zapisano sceny odpowiadające pięciu różnym natężeniom światła:
• 1500 lux – natężenie światła przystosowane do transmisji meczów siatkówki
• 750 lux – natężenie światła przystosowane do transmisji meczów piłki ręcznej
• 500 lux – natężenie światła przystosowane do innych wydarzeń
• 300 lux – natężenie światła dla szkoły, zajęć wf
• 100 lux – natężenie światła do sprzątania.
B-Station umieszczony został na recepcji, dzięki czemu pracownik spółki może zdalnie, bez otwierania rozdzielni, uruchomić oświetlenie na hali. Jak dokładnie działa jednak cały system? Jak powiedział nam Mateusz Oryl z firmy Prolight, który odpowiada za stworzenie koncepcji całego sterowania oraz jego montaż: – Sceny oświetleniowe zapisane są w Button-Station, który wysyła sygnał DMX do sześciu driverów LED, które w danej instalacji pełnią funkcję konwertera sygnału DMX na sygnał PWN. Musieliśmy zastosować takie rozwiązanie, ponieważ zasilanie w oprawach oświetleniowych mogły być ściemniane jedynie za pomocą sygnału PWN.
– Zastanawialiśmy się również nad sygnałem 0 – 10 V. Taki był nasz początkowy zamysł. Jednak w przypadku tego sygnału dużym ograniczeniem jest długość przewodu oraz jego duża podatność na zakłócenia. Stąd nasza decyzja wykorzystaniu sygnału PWN, który generowany jest przez drivery LED – dodaje Oryl.
W skład systemu sterowania oświetleniem, jaki zastosowano w kępińskiej hali widowiskowo-sportowej, wchodzą również dwa inne rozwiązania. Visual Productions Kiosc Touch służy do włączania oświetlenia na daną strefę boiska. Dzięki temu możliwe jest oświetlenie pod względem oczekiwanej mocy jedynie wybranej, używanej w danej chwili strefy boiska. Natomiast IoCore służy do załączania zasilania obwodów oświetleniowych, przesyłając sygnał DMX z B-Station.
Co o zainstalowanym systemie sterowania sądzą osoby zarządzające halą? Jak powiedziała prezes zarządu spółki Projekt Kępno, Karolina Pilarczyk-Dworaczyńska: – Co prawda panel sterownia Button-Station nie jest może zbyt nowoczesny pod względem wizualnym, ale nie oczekiwaliśmy tego. Nie taka jest jego rola. W naszej firmie pracują osoby w różnym wieku, zwłaszcza pracownicy zaplecza sportowego, którzy na co dzień obsługują oświetlenie hali. Kiedy ogłaszaliśmy przetarg na wykonanie tej modernizacji zakładaliśmy, że otrzymamy system, który będzie przede wszystkim intuicyjny i prosty w obsłudze – mówi Pilarczyk. – Obecny spełnia te założenia. Oczywiście mieliśmy pewne obawy przed pierwszym uruchomieniem. Jednak wszystko zadziałało bez najmniejszych problemów. Również panel dotykowy Kiosc Touch bardzo dobrze sprawdził się w zarządzaniu oświetleniem. Duże, intuicyjne przyciski, łatwość obsługi. Oba rozwiązania w pełni wyczerpują nasze wcześniejsze założenia, a uzupełnienie ich o możliwość sterowania mobilnego sprawia, że nasz system jest nowoczesny i w pełni przystosowany do wyzwań – kończy prezes zarządu spółki.
W modernizowanej hali zastosowano oprawy o mocy 200 W oraz 400 W polskiego producenta oświetlenia. Oprawy LED z serii GL wykonane są w oparciu o diody SMD3535 CREE XTE o trwałości 100 000 h, charakteryzujące się wysokim współczynnikiem oddawania barw RA, nie mniejszym niż 80, oraz temperaturą barwową 5700 K, która jest specjalnie dedykowana do wykorzystania w obiektach sportowych. Cechuje je mocna obudowa wykonana z odlewu aluminiowego malowana proszkowo. Klosz oprawy osłaniający drukowaną płytkę z diodami jest wykonany z PMMA. Dodatkowo wyposażono je w element optyczny asymetryczny o kątach rozsyłu światła 65/135 stopni. Uchwyt wysięgnika zintegrowany z oprawą, regulowanym kątem nachylenia od 0-180°, pozwalający na montaż zarówno na poziomej, jak i pionowej płaszczyźnie. Bardzo ważną cechą zamontowanego oświetlenia jest układ zasilający opraw oparty na zasilaczach marki MEAN WELL z serii HLG gwarantujący „bezmigotliwą pracę”, współczynnik migotania FF<1%, co ma szczególne znaczenie dla kamer typu „slow motion”. Zasilacz ten pozwala również na płynną regulację strumienia świetlnego oprawy.

Prezes zarządu spółki Projekt Kępno, Karolina Pilarczyk-Dworaczyńska.

Dlaczego zdecydowano się właśnie na ten model lamp? Jak powiedział nam Rafał Folek z firmy Iteo: – W projektowaniu oświetlenia obiektów sportowych w Polsce należy korzystać z Polskich Norm. W tym przypadku normy PN-EN 12193 o Oświetleniu stosowanym w obiektach sportowych. Określa ona minimalne wymagania dla dobrych warunków widzialności dla zawodników, sędziów, widzów oraz transmisji telewizyjnej. Wymagania te są określone poprzez klasę oświetlenia. Tych klas mamy trzy. Ustala się je w oparciu o stopień rozgrywek czy zajęć. Inny współczynnik mają zawody międzynarodowe, jeszcze inny krajowe, regionalne i lokalne, a kolejny trening, rekreacja i sport szkolny – opowiada Folek. – Współczynnik ten różni się również w kontekście rodzaju uprawianego sportu, gdzie wymieniono kilkadziesiąt dyscyplin rozgrywanych we wnętrzach i na zewnątrz. Lampy z serii GL, które dostarczyliśmy do hali w Kępnie spełniają ta normę dla wszystkich trzech klas oświetlenia. Sprawia to, że są bardzo uniwersalne, co ogranicza dodatkowe koszty – dodaje.

Sceny oświetleniowe zapisane w Button-Station, który wysyła sygnał DMX do sześciu driverów LED, które w danej instalacji pełnią funkcję konwertera sygnału DMX na sygnał PWN. W skład systemu sterowania oświetleniem, jaki zastosowano w kępińskiej hali widowiskowo-sportowej, wchodzą również dwa inne rozwiązania. Visual Productions Kiosc Touch służy do włączania oświetlenia na daną strefę boiska. Dzięki temu możliwe jest oświetlenie pod względem oczekiwanej mocy jedynie wybranej, używanej w danej chwili strefy boiska. Natomiast IoCore służy do załączania zasilania obwodów oświetleniowych, przesyłając sygnał DMX z B-Station.

Najważniejszą do tej pory imprezą, jaka odbyła się w hali od momentu jej modernizacji, był Międzynarodowy Turniej Gigantów Siatkówki. Impreza, która w tym roku miała jubileuszową, 10. edycję jest wydarzeniem cyklicznym, które co dwa lata przenosi się do innego miasta. Impreza ma charakter charytatywny, a jej pomysłodawcą jest Wojciech Rozdolski, prezes Stowarzyszenia Siatkarz. W tegorocznej imprezie naprzeciwko siebie wystąpiły gwiazdy siatkówki z ekstraligowych klubów z Polski, np. Jastrzębski Węgiel czy PGE SKRA Bełchatów na czele z Mariuszem Wlazłym, oraz z Włoch, ale oprócz nich wydarzenie uświetniły swoją obecnością m.in. znakomity były brazylijski siatkarz Giba czy holenderska gwiazda siatkówki Nimir Abdel Aziz. Kolejny turniej w roku 2020 również odbędzie się w Kępnie, jednak – jak powiedziała prezes zarządu spółki Projekt Kępno – to, jacy znani siatkarze i z jakiego kraju pojawią się w kępińskiej hali, pozostaje jeszcze tajemnicą. Siatkówka nie jest jednak jedyną dyscypliną, jaką żyje hala w Kępnie.

Oprawy LED z serii GL wykonane są w oparciu o diody SMD3535 CREE XTE o trwałości 100 000 h, charakteryzują się wysokim współczynnikiem oddawania barw RA, nie mniejszym niż 80, oraz temperaturą barwową 5700 K, która jest specjalnie dedykowana do wykorzystania w obiektach sportowych. Cechuje je mocna obudowa wykonana z odlewu aluminiowego, malowana proszkowo. Klosz oprawy osłaniający drukowaną płytkę z diodami jest wykonany z PMMA. Dodatkowo wyposażono je w element optyczny asymetryczny o kątach rozsyłu światła 65/135 stopni. Bardzo ważną cechą zamontowanego oświetlenia jest układ zasilający opraw oparty na zasilaczach marki MEAN WELL z serii HLG gwarantujący „bezmigotliwą pracę”, współczynnik migotania FF<1%, co ma szczególne znaczenie dla kamer typu „slow motion”. Zasilacz ten pozwala również na płynną regulację strumienia świetlnego oprawy.

– Podczas modernizacji nie chcieliśmy dedykować hali tylko jednej dyscyplinie sportu, ponieważ Kępno to miasto, które żyje sportem w różnym wydaniu – mówi Karolina Pilarczyk-Dworaczyńska. – W naszej hali odbywają się mecze piłki ręcznej, coroczne zawody w tenisa stołowego, liczne zgrupowania sportowe i rozgrywki badmintona, zawody sportów walki oraz wiele innych wydarzeń kulturalnych, jak np. ostatnio balet „Jezioro Łabędzie”. Nowe oświetlenie oraz zarządzanie nim miało być uniwersalne i funkcjonalne, w pełni dostosowane do zmieniających się warunków, ale i przynieść nam oczekiwane oszczędności z zużyciu energii – dodaje prezes spółki.
Podsumowanie
Hala widowiskowo-sportowa należąca do spółki Projekt Kępno to nowoczesny, funkcjonalny, ale i kreujący trendy obiekt sportowy w regionie. Dzięki modernizacji został on w pełni przystosowany do wymagań rynkowych oraz organizacji widowisk sportowo-kulturalnych. Hala w Kępnie spełnia dziś wszelkie standardy, by można uprawiać w niej wiele dyscyplin sportu, a systemy na niej zamontowane pozostają godne polecenia tym administratorom, którzy stoją przed dylematem wyboru optymalnych rozwiązań dla swoich obiektów sportowych.

TEKST i ZDJĘCIA: Łukasz Augustyniak, Prolight