Projekcja w dużym formacie zawsze robi na jej odbiorcach olbrzymie wrażenie. Tym większe, gdy nie jest ona wyświetlana na przystosowanym do tego celu ekranie, ale obiektach tworzących tkankę miejską, takich jak: kamienice, hale, zabytkowe budynki czy mosty. Trafnie zauważyli to bracia Bartos, za sprawą których, już od kilku lat, każdej jesieni wrocławskie kamienice ożywają, a stolica Dolnego Śląska staje się na jeden weekend polską stolicą wideoartu.
Jednak, aby wiele fascynujących prac z obszaru wideoartu tworzonych przez artystów z całego świata mogło zostać zaprezentowanych w oczekiwany sposób, z odpowiednią mocą i, co najważniejsze, zgodnie z intencjami autora, potrzebne są odpowiednie rozwiązania techniczne.
Między innymi właśnie dlatego partnerem wydarzenia zgodziła się zostać firma Epson, która nieprzerwanie już od kilku lat wspiera nie tylko sprzętowo, ale także technologicznie całe wydarzenie.
W tym roku, po raz pierwszy, wszystkie projektory pracujące w trakcie imprezy pochodziły tylko z oferty tego producenta. Postanowiliśmy zapytać Norberta Gościńskiego, CEE pre sales & business development managera z Epson, co o tym zdecydowało, jakie są zalety zastosowania wszystkich rozwiązań od jednego producenta, jakie modele zostały użyte oraz jakie ich wyjątkowe funkcje ułatwiające realizację takich projektów jak Kinomural.
Kinomural to jedyna w roku noc, w trakcie której wrocławskie Nadodrze, dzielnica kamienic z początku XX wieku, ożywa za sprawą wyjątkowych, przygotowywanych specjalnie na tę okazję projekcji, a miasto staje się gigantyczną galerią multimedialną.
Impreza powstała na styku połączenia sztuki nowych mediów i tkanki miejskiej, a jej pomysłodawcami są bracia Bartek i Piotr Bartosowie, od wielu lat zajmujący się sztuką filmową, których wspiera również ich siostra Agata Bartos, absolwentka Holenderskiej Akademii Sztuk Pięknych, reżyserka, scenarzystka, kostiumografka i artystka działająca w obszarze mix-media. Całość spina Marianna Wasik, producentka, menedżerka i perkusistka, mogąca pochwalić się ponad dwudziestoletnim doświadczeniem w produkcji eventów.
Tegoroczna, piąta edycja odbyła się 23 września i jej tematem były odmienne stany świadomości. Na kinomuralowe ściany trafiły artystyczne interpretacje tajemniczych obszarów ludzkiego doświadczania rzeczywistości zaprezentowane przez kilkudziesięciu artystów i artystek z całego świata, w sześciu różnych lokalizacjach historycznego Przedmieścia Odrzańskiego.
Boczne ściany kamienic stały się olbrzymimi płótnami, na których powstały efemeryczne projekcje w różnej formie – od wideoartu, przez kino eksperymentalne i różnego rodzaju animacje, po instalacje audiowizualne.
Realizacją techniczną wydarzenia zajęła się po raz kolejny firma B&G Technology Michał Głodek, wykorzystując armię projektorów od firmy Epson.
Postanowiliśmy porozmawiać z przedstawicielem producenta o zastosowanych modelach, o ich parametrach i wyjątkowych funkcjach uławiających ich wykorzystanie w trakcie takich realizacji jak Kinomural.
Łukasz Kornafel, „AVIntegracje”: Firma Epson jest związana z Kinomuralem już od wielu lat; jako partner wspomaga imprezę nie tylko rozwiązaniami sprzętowymi, ale także wiedzą i wsparciem technicznym. Jednak tegoroczna odsłona tego wydarzenia była szczególna, również dlatego, że po raz pierwszym wszystkie projektory pracujące we Wrocławiu pochodziły od tego samego producenta. Co zdecydowało o takim kroku?
Norbert Gościński, Epson: Udało nam się przekonać organizatorów do zaangażowania nieco większych środków niż w latach poprzednich i wynajmu większej liczby projektorów. Dzięki temu na wszystkich ścianach biorących udział w imprezie obraz był wyświetlany przy pomocy projektorów marki Epson o mocy od piętnastu do dwudziestu tysięcy lumenów. Były to zarówno modele bieżące, jak i urządzenia znajdujące się w naszej ofercie już od pewnego czasu.
Norbert Gościński, CEE pre sales & business development manager z Epson
Co, z punktu widzenia produkcji i realizacji całej imprezy, zmieniło zastosowanie wszystkich projektorów pochodzących z oferty tego samego producenta?
Na pewno bardzo pomogło to, że wszystkie projektory to urządzenia bazujące na laserowych źródle światła. Dla przykładu na długą ścianę „DREAM BUCKETS” przy ul. Niemcewicza 30b, będącą największym z „ekranów” w trakcie poprzednich edycji, obraz musiał zostać wyświetlony przy pomocy trzech projektorów lampowych. W trakcie tegorocznej edycji do realizacji tego samego zadania wystarczyły już tylko dwa projektory EPSON.
Ogromne znaczenie na etapie konfiguracji całego systemu i uruchomienia instalacji miała również bardzo duża elastyczność w doborze obiektywów i możliwość ich wymieniania między lokalizacjami, gdy zachodziła taka potrzeba.
Bardzo interesującym wątkiem, który poruszyłeś, jest ta możliwość elastycznej wymiany obiektywów między urządzeniami. Jakie konkretnie optyki pracowały we Wrocławiu w trakcie tegorocznej edycji Kinomuralu?
W portfolio profesjonalnych projektorów Epsona, a więc w dwóch seriach: EB-PU1000 i EB-PU2000, znajduje się łącznie siedem różnych modeli urządzeń w różnych wersjach kolorystycznych. Wszystkie obiektywy dla zakresu mocy od 6 000 do 20 000 lumenów mogą pracować z każdym z projektorów. Łącznie jest to dwanaście, w pełni wymienialnych różnych optyk.
W przypadku takiej instalacji jak Kinomural, gdzie nie mamy idealnej powierzchni projekcyjnej, nie możemy ustawić projektora idealnie w osi projekcji i zawsze dokładnie, prostopadle względem ściany, właśnie ta możliwość wyboru odpowiedniego modelu obiektywu z szerokiego portfolio jest nieoceniona. Zdarza się, że np. musimy zaświecić nieco szerzej i przyciąć wyświetlany obraz, tak aby tylko obejmował on ścianę i nie odkładał się na otaczających elementach, czy musimy zaświecić lekko ze skosu. Mając tę uniwersalność i możliwość pracy jednego projektora z wieloma różnymi optykami, mamy pewność, że możemy szybko zadziałać i podmienić w danym miejscu obiektyw na taki, który będzie najlepiej pasował.
Czy wszystkich obiektywów znajdujących się w ofercie można używać również z największymi maszynami z logotypem Epson na obudowie?
Odpowiadając na to pytanie, posłużę się analogią do fotografii. Jeżeli przyjmiemy sobie, że w zakresie projektorów od 6000 do 8500 lumenów mamy mniejszą matrycę, nie w pełnym formacie, a od 10 000 do 20 000 mamy pełną klatkę, a więc konkretnie jednocalową matrycę, to ramach tych dwóch wielkości matryc jesteśmy w stanie żonglować bez problemu.
Oczywiście, w zależności od tego, czy korzystamy z mniejszej czy z większej matrycy zmienia się kąt strumienia światła, bo są dwa różne parametry zakresu pracy obiektywu.
W przypadku projektorów o mocy 30 000 lumenów, biorąc pod uwagę samą wielkość obudowy projektora i matrycę o przekątnej 1,4”, która musi przepuścić ogromną ilość światła, musimy korzystać z innej linii optyk. Co więcej, obiektywy dla zakresu od 6000 do 20 000 lumenów pasują również do starszych projektorów, co daje dodatkową elastyczność.
W trakcie imprezy wykorzystywane są projektory pracujące w technologii LCD. Do jej najważniejszych zalet należy to, że zapewnia ona bardzo żywe kolory i świetnie odwzorowane, nasycone barwy.
Historia pamięta takie przypadki, gdy zdarzało się, że najmocniejsze projektory znajdujące się w ofercie różnych producentów wypalały optykę. Jak rozumiem, w przypadku rozwiązań Epsona nie musimy w ogóle zaprzątać sobie głowy takimi problemami?
Chciałbym tutaj zwrócić uwagę, że w przeszłości źródłem światła była żarówka, która emitowała olbrzymią ilość promieniowania podczerwonego, czyli w istocie energii cieplnej.
W przypadku półprzewodników laserowych efektywność źródła światła jest na znacznie wyższym poziomie, mamy znacznie mniej promieniowania podczerwonego, mniej ciepła, co, oczywiście, przekłada się na trwałość zarówno obiektywów, jak i pozostałych elementów toru optycznego.
W trakcie imprezy wykorzystane były m.in. takie modele projektorów Epson jak: EB-PU2220B o mocy 20 000 lumenów, na jedną ścianę rzutowany był obraz z urządzenia EB-L20000U, natomiast do wyświetlenia obrazu na mniejszych ścianach zostały wykorzystane projektory EB-L1755U, czyli poprzednia wersja projektora o mocy 15 000 lumenów.
Pozostając w tematyce obiektywów, bardzo interesującym rozwiązaniem wartym nieco szerszego omówienia są optyki ELPLX01, ELPLX02 i ELPLX03.
Tak, pierwszy z modeli jest przeznaczony do współpracy z projektorami o mocach od 6000 do 8500 lumenów, X02 do urządzeń o mocach od 10 000 lumenów do 20 000 lumenów, a X03 do naszych „trzydziestotysięczników”. To, co charakteryzuje ten obiektyw, to przede wszystkim duża jasność. Spadek jasności na tej optyce to zaledwie 14%, co przy tak ultraszerokich obiektywach o współczynniku 0,35 jest wartością absolutnie minimalną.
Jest to obiektyw, który ma zerowy offset, a wręcz offset ujemny. Dopóki nie świecimy w obudowę projektora, bo jest on obiektywem świecącym w odwrotnym kierunku niż standardowe konstrukcje, cały czas jesteśmy w stanie obniżyć wyświetlany obraz na poziom projektora, a nawet niżej.
Rozwiązania wykorzystywane w trakcie tegorocznej edycji Kinomuralu to urządzenia zbudowane w technologii 3LCD. Jakie przynosi ona zalety w odniesieniu do takiej realizacji jak wrocławska impreza?
Podstawową zaletą tej technologii, która miała znaczenie w kontekście Kinomuralu, jest to, że mamy bardzo żywe kolory i świetnie odwzorowane, nasycone barwy. Docenili to zarówno organizatorzy, jak i, przede wszystkim, artyści, którzy tworzyli wszystkie prezentowane materiały. A pamiętajmy, że nie mamy tutaj sterylnej, jasnej, białej powierzchni projekcyjnej i równego ekranu. Dlatego musimy mieć do dyspozycji tę moc drzemiącą w kolorach, aby przebić się przez te niedoskonałości „ekranów”, na które świecimy.
W trakcie imprezy wykorzystane były m.in. takie modele projektorów Epson jak: EB-PU2220B o mocy 20 000 lumenów, na jedną ścianę rzutowany był obraz z urządzenia EB-L20000U, natomiast do wyświetlenia obrazu na mniejszych ścianach zostały wykorzystane projektory EB-L1755U, czyli poprzednia wersja projektora o mocy 15 000 lumenów.
Mówiąc o sterylności, pierwszym z trudnych egzaminów dla możliwości urządzeń są, oczywiście, powierzchnie, na których wyświetlane są materiały, ale nie mniejszym wyzwaniem są także warunki otaczające projektory, a więc kurz, pył czy mikrocząsteczki unoszące się w powietrzu. Jak wiadomo projektory instalacyjne, które raz zamontowane muszą pracować przez wiele lat, doskonale radzą sobie z kurzem czy pyłem. Które z parametrów związanych z obudowami projektorów i ochroną źródła światła przyszły z pomocą w przypadku zastosowania urządzeń w plenerze w trakcie Kinomuralu?
Starsze projektory musiały być wyposażone w filtry, natomiast nowe projektory z serii EB-PU2220, które są rdzeniem naszej oferty dzisiaj, są na tyle dobrze zabezpieczone pod względem wnikania kurzu, że poza zabezpieczeniem wentylatorów, które odpowiadają za wymianę powietrza, nie ma konieczności wymiany filtrów czy przeprowadzania jakichś szczególnych prac przygotowawczych i obsługi. Poświadczeniem powyższego jest przyznana klasa szczelności IPX5.
Z projektorami firmy Epson z linii profesjonalnej współpracują unikatowe i bardzo innowacyjne obiektywy kątowe. Zapewniają one spektakularny współczynnik 0,35 przy zaledwie 14% spadku jasności. Co jest rewelacyjnym wynikiem!
Jakie dokładnie modele projektorów zostały zatem wykorzystane w trakcie tegorocznej odsłony wrocławskiej imprezy?
Największe projekcje były świecone przy wykorzystaniu dwóch modeli projektorów o mocy 20 000 lumenów, czyli z naszego najnowszego dziecka EB-PU2220B. Na jedną ścianę rzutowany był obraz z urządzenia EB-L20000U, natomiast do wyświetlenia obrazu na mniejszych ścianach zostały wykorzystane projektory EB-L1755U, czyli poprzednia wersja projektora o mocy 15 000 lumenów. Były one dobierane przede wszystkim pod względem rozmiaru obrazów, które miały wyświetlić.
Porozmawiajmy o najnowszym modelu znajdującym się w Waszej ofercie, a więc EB-PU2220B, który również został zastosowany w tym roku. Czy możesz przybliżyć najważniejsze parametry tej konstrukcji i jej szczególne możliwości zarówno w odniesieniu do rynku rentalowego, jak i zastosowań instalacyjnych?
Projektor ten jest dostępny w dwóch wersjach kolorystycznych, czarnej i białej. Jednak różnice między tymi dwoma modelami tkwią nie tylko w kolorze obudowy, ale także w wyposażeniu. Projektor w kolorze czarnym jest częściej wykorzystywany w miejscach rozrywkowych: w teatrach, w trakcie koncertów czy przez firmy zajmujące się realizacją multimediów w trakcie eventów. Dlatego model ten został wyposażony w takie udogodnienia jak wejście i wyjście w broadcastowym standardzie 3G-SDI, umożliwiające szeregowe łączenie kilku urządzeń. Ponadto mamy tutaj również mechaniczny shutter (przysłonę), dzięki któremu w sposób mechaniczny możemy odciąć źródło światła, co m.in. zabezpiecza matrycę przed laserami, które, użyte w trakcie eventu, mogą ją uszkodzić. Poza tym model ten to najlżejsze urządzenie tej mocy dostępne na rynku, w klasie projektorów eventowych, ponieważ waży poniżej 25 kg. Konkurencja ma wprawdzie urządzenia o nieco mniejszej wadze, jednak nie są one przystosowane do pracy w warunkach eventowych, nie mają np. wspomnianego shuttera, oferując jedynie możliwość elektronicznego zgaszenia źródła. Podobnie jak w naszej białej wersji modelu EB-PU2200. Jest ona przystosowana do pracy w hotelu, w sali konferencyjnej, w przestrzeniach biznesowych; wszędzie tam, gdzie zdecydowanie częściej mamy do czynienia z białymi sufitami i nie ma konieczności wykorzystywania mechanicznego shuttera.
Taki podział różnych odsłon tego samego modelu projektora i różnicowanie wyposażenia optymalizuje koszty, które nasi klienci muszą ponosić. Jeżeli nie wykorzystują jakiejś funkcjonalności, nie jest im potrzebna, to po prostu sięgają po model w kolorze białym i nie płacą za te dodatkowe funkcje.
Czy wszystkie projektory pracowały w układzie horyzontalnym, czy niektóre maszyny pracowały również w trybie portretowym np. ze względu na proporcje ściany, na którą musiały świecić?
Na przykład EB-L20000U właśnie ze względu na wielkość i proporcje ściany, na którą świeciły, musiały zostać ustawione w układzie pionowym. Również jeden model EB-L1755U był wykorzystywany w układzie portretowym, ponieważ świecił na bardzo specyficzną ścianę znajdującą się w przejściu prowadzącym na jedno z podwórek, na którym prezentowane były dzieła artystów.
W jaki sposób przesyłane w trakcie imprezy były sygnały wideo do projektorów?
W tym przypadku wykorzystane zostały światłowodowe kable HDMI.
Z jakich narzędzi ułatwiających konfigurację projektorów i ich przygotowanie do pracy pracujących na pokładzie projektorów Epson mogą korzystać instalatorzy i ekipy realizujące wydarzenia eventowe?
Każdy projektor z wymiennym obiektywem, czyli od EB-PU1xxx do EB-PU2xxx, a także EB-L30000U, ma osadzone wewnątrz projektora, w ramach wewnętrznego oprogramowania takie narzędzia jak korekcja geometrii, która jest realizowana w kilku scenariuszach. Mamy tzw. Quick Corner, który umożliwia proste dociągnięcie narożników wyświetlanego obrazu, mamy korekcję świecenia na zakrzywioną płaszczyznę, świecenie na narożnik i matrycę punktów w układzie 33×33, umożliwiającą przeprowadzenie bardzo dokładnej i precyzyjnej korekty. Jeżeli chodzi o blendowanie, jest możliwość łączenia krawędziowego do 50% obrazu, mało tego w momencie, gdy łączymy obraz z dwóch projektorów ze sobą, jest dostępne również narzędzie umożliwiające wyrównanie poziomu czerni, co wyklucza sytuację, w której będziemy mieli różną czerń w miejscu połączenia względem pozostałych części obrazu. Mamy również korekcję krzywizny blendy, dzięki czemu jesteśmy w stanie, w zależności od warunków i użytego modelu obiektywu, zniwelować cienie przed i za połączeniem obrazów ze sobą. Dodatkowo gdy projektory wyposażymy w zewnętrzne kamery, jesteśmy w stanie skorzystać z automatycznej asysty, zarówno jeżeli chodzi o blendowanie, jak i stackowanie urządzeń.
W najbardziej uproszczonych przypadkach przy wykorzystaniu dwóch projektorów i podłączonych do nich kamer możemy przeprowadzić cały proces przy wykorzystaniu tylko jednej skrętki. Na przykład, mając dwa projektory o mocach 20 000 lumenów, gdy potrzebujemy jednorazowo obrazu o mocy 35 000 lumenów czy 40 000 lumenów, stackujemy dwa projektory, łączymy je za pomocą skrętki i w ciągu maksymalnie pięciu minut mamy złożony obraz i cały system gotowy do pracy.
Profesjonalne projektory od Epsona są wyposażone w szereg rozwiązań ułatwiających ich stackowanie, blendowanie czy zarządzanie geometrią wyświetlanego obrazu.
Dlaczego, Twoim zdaniem, z technologicznego punktu widzenia, osoba, która chciałaby zrealizować taki projekt jak Kinomural lub w ogóle szuka rozwiązania do wyświetlania projekcji w dużym formacie na zewnątrz powinna zwrócić się akurat do firmy Epson?
Przede wszystkim dlatego, że jest to bardzo dobra jakość w bardzo rozsądnej cenie.
Filozofią marki Epson jest dostarczanie rozwiązań o bardzo wysokiej jakości, bez konieczności ponoszenia przez użytkowników bardzo wysokich kosztów.
Prowadząc firmę rentalową czy eventową, oczywiście możemy zainwestować ogromne pieniądze w projektory o jasności 40 000 lumenów, które będą pracowały 3-4 razy do roku, ponieważ popyt na takie urządzenia jest bardzo ograniczony. Natomiast 95% zapotrzebowania na takie projektory jesteśmy w stanie pokryć, wykorzystując dwa zestackowane projektory o mocy 20 000 lumenów. Dzięki automatyce stackowania, jesteśmy w stanie nałożyć na siebie obraz z dwóch 20-tek w przeciągu zaledwie 5-6 minut, dzięki temu otrzymać jasność na obrazie praktycznie 40 000 lm. A jak wynika z naszych danych, projektory właśnie o jasności 20 000 lm to urządzenia, które najczęściej rotują w firmach rentalowych.
Inwestycja jest dużo mniejsza, natomiast stopień użycia sprzętu jest zdecydowanie wyższy, dzięki czemu następuje zdecydowanie szybszy zwrot z takiej inwestycji.
Chcemy dać łatwe i przyjemne w obsłudze, znakomitej jakości urządzenia do robienia fajnych rzeczy!
Rozmawiał: Łukasz Kornafel, „AVIntegracje”
zdjęcia: Epson/Jerzy Wypych
