Sztuka współczesna to już nie tylko grafika, malarstwo czy rzeźba, ale także film, instalacje, performance oraz towarzysząca im autorska narracja. Nie ma lepszego miejsca w Polsce, aby poznać wszystkie formy wyrazu artystycznego, niż Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie. Aby móc realizować swoją działalność na jeszcze większej liczbie pól, niedawno w galerii zainaugurowana została wyremontowana sala wielofunkcyjna. To wyposażona zgodnie ze światowymi standardami sala kinowa, ale także przestrzeń konferencyjna, miejsce spotkań, gal i rozdań nagród, której wyposażeniem w rozwiązania nagłośnieniowe zajęła się firma ESS Audio.
Historia warszawskiej instytucji sięga drugiej połowy dziewiętnastego wieku, kiedy do życia z inicjatywy artystów malarzy zostało powołane Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Instytucja od samego początku mieści się przy placu Stanisława Małachowskiego w wyjątkowym dla krajobrazu Warszawy gmachu w stylu akademickiego renesansu włoskiego z elementami klasycystycznymi. Autorem projektu budynku jest Stefan Szyller twórca m.in. budynku głównego Politechniki Warszawskiej. Co ważne, jest to również dokładnie ten sam budynek, który zaprojektował Szyller, ponieważ gmach był jednym z niewielu zabudowań Warszawy, które nie zostały zrównane z ziemią w trakcie II wojny światowej. Stworzony przez Szyllera projekt zakładał budowę czteroskrzydłowego obiektu składającego się z budynku frontowego, skrzydeł bocznych i galerii zlokalizowanej w jego tylnej części. Jego budowa odbywała się jednak etapami i ostatni z nich został przeprowadzony dopiero w latach 1991-1993. Dzisiaj, po stu latach funkcjonowania, Zachęta z mającą prawie 1 800 metrów kwadratowych przestrzenią ekspozycyjną, doczekała się miana jednej z najbardziej prestiżowych i największych galerii sztuki współczesnej w Polsce, stając się nie tylko stałym miejscem odwiedzin przez mieszkańców Warszawy, ale również koneserów sztuki z całego kraju. Na przestrzeni lat we wnętrzach galerii można było zobaczyć wiele wystaw indywidualnych, zbiorowych oraz wystaw tematycznych ukazujących dzieła takich twórców jak: Pablo Picasso, Max Ernst, Jerzy Nowosielski, Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański, Xawery Dunikowski, Edward Wittig czy Jacek Malczewski. Zachęta to jednak nie tylko galeria sztuki, ale także miejsce spotkań i takich wydarzeń jak: promocje książek, spotkania z artystami, pokazy kinowe, koncerty, odczyty czy sesje naukowe. W celu rozwijania tego obszaru działalności i umożliwienia sięgania po nowe formy wyrazu artystycznego, w 2018 roku rozpoczął się remont sali wielofunkcyjnej o powierzchni 173 metrów. Kompletny projekt i dostawy zrealizowała firma ESS Audio wraz z partnerami. Ze względu na fakt, że znaczna cześć instalacji kablowych musiała zostać poprowadzona pod zainstalowanymi w sali ustrojami akustycznymi, realizacja projektu rozpoczęła się już na etapie budowy, a tak naprawdę jeszcze na etapie demontażu elementów poprzedniego wystroju wnętrza i wyposażenia. Dla potrzeb realizacji został stworzony kompleksowy projekt wykonawczy, a także wirtualny model sali wykorzystany w oprogramowaniu EASE, z pomocą którego przeprowadzono auralizację zainstalowanych później w sali rozwiązań.
Widownię otaczają głośniki efektowe systemu kinowego JBL 9300.
Kino na światowym poziomie
Znajdująca się w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta nowa sala wielofunkcyjna to przede wszystkim sala kinowa, przygotowana dla potrzeb prezentacji zarówno filmów dokumentalnych, materiałów wideo związanych z działalnością instytucji, jak i filmów fabularnych. W sali zainstalowano system nagłośnieniowy JBL będący standardem w większości dużych multipleksów kinowych na całym świecie. Za rozwijanym elektrycznie ekranem zlokalizowano dwudrożne, kinowe, zaekranowe zestawy głośnikowe JBL C221. Należące do serii JBL 200 modele C221 i nieco większy C222 zostały stworzone z myślą o małych i średnich kinach jako rozwiązanie poprawiające pokrycie, zasięg i zapewniające, gładkie, wyważone brzmienie w przystępnej cenie. Konstrukcja Dual Dissimilar Arraying wykorzystuje dwa asymetryczne przetworniki wysoko-tonowe pracujące w tandemie, które zapewniają lepsze pokrycie kin z nowoczesnym układem widowni. Dzięki tej konstrukcji udało się osiągnąć wydajność zarezerwowaną jeszcze kilka lat temu tylko dla zestawów trójdrożnych. W sekcji niskotonowej został zastosowany przetwornik o średnicy piętnastu cali, zapewniający bardzo dobre pokrycie wszystkich miejsc na widowni, a dzięki współpracy z dedykowaną zwrotnicą również lepszą zrozumiałość mowy.
Rozwijany elektrycznie ekran skrywa głośniki zaekranowe JBL C221i subwoofer JBL 4645C zasilane za pomocą wzmacniaczy Crown XLS 2002 i XLS 2502.
Za ekranem zainstalowano także subwoofer JBL 4645C z głośnikiem osiemnastocalowym odpowiedzialnym za przetwarzanie najniższych częstotliwości. Głośnik ten jest zasilany za pomocą dwukanałowych wzmacniaczy mocy Crown XLS 2502 i XL 2002. Ze względu na fakt, że znajdujące się za ekranem zestawy głośnikowe są mobilne i w razie konieczności mogą zostać zdemontowane, sygnały są do nich podłączone za pomocą przewodów wpiętych do ściennego panelu przyłączeniowego, dzięki czemu każdy z głośników można łatwo odpiąć i wpiąć ponownie. Na ścianach otaczających widownię zainstalowano głośniki efektowe JBL 9300, po dwa na ścianach bocznych oraz dwa na tylnej ścianie między widownią a kabiną projektorową. Do zasilenia tych głośników został zastosowany taki sam zestaw wzmacniaczy jak w przypadku głośników zaekranowych. Dostawą rozwiązań do wyświetlania obrazu w sali zajęła się firma Awaco Project Sp. z o.o. Sercem całego systemu kinowego jest projektor Barco DP2K-8S z wbudowanym serwerem kinowym. Obraz rzutuje na elektrycznie zwijanym ekranie projekcyjnym Screenint Major Pro C. Jego instalacja była nie lada wyzwaniem, ponieważ strop nie miał odpowiedniej nośności pozwalającej na podwieszenie kasety z ekranem. W związku z tym konieczne było wykonanie specjalnej konstrukcji umożliwiającej jego instalację. Sygnały audio z serwera kinowego trafiają do kinowego procesora dźwięku Dolby Laboratories CP750 za pomocą czterech połączeń AES/EBU. Dodatkowo zastosowano również przełącznik HDMI, do którego są wpięte wyjścia odtwarzacza Blu-Ray Denon DN-500BD oraz wyjście z komputera, dzięki czemu wielokanałowy dźwięk za pomocą systemu kinowego może być odtwarzany nie tylko z plików Digital Cinema Package i serwera, ale także z komputera czy odtwarzacza niebieskich płyt. Dodatkowo w szafie zlokalizowanej w projektorowi, tuż przy procesorze kinowym, zastosowano również urządzenie Crown DSi-8Mn. Jest ono wpięte w wyjścia procesora kinowego i umożliwia monitorowanie jego pracy oraz podsłuchanie wybranych kanałów, wielokanałowego systemu nagłośnieniowego. Oczywiście równocześnie sygnały trafiają również do opisywanych już wcześniej wzmacniaczy mocy.
Szafa rack z rozwiązaniami konferencyjnymi, kinowymi oraz systemem centralnego sterowania AMX i systemem tłumaczeń symultanicznych Shure.
Z konferencji na koncert
Funkcjonalność nowej sali w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta nie ogranicza się tylko do możliwości odtwarzania w niej filmów. Zgodnie z projektem sala została także zaopatrzona w rozwiązania umożliwiające zorganizowanie konferencji, spotkania, panelu dyskusyjnego czy odczytu z dźwiękiem najwyższej próby. Aby cała widownia mogła być nagłośniona w odpowiedni sposób, po dwóch bokach ekranu projekcyjnego zainstalowano zestawy JBL składające się z modułów CBT1000 i CBT1000E, zasilanych wzmacniaczami Crown XTi 6002. – Zestawy CBT są głośnikami które dobrze brzmią, ofe-rują wysokie natężenie dźwięku, w sali Zachęty jest to wartość na poziomie 105 dB, co jest wartością wystarczającą w przypadku odbywających się tutaj koncertów. Co ważne moduły CBT1000 mają również możliwość kształtowania wiązki z zakresie górnego i dolnego głośnika. Jest to realizowane za pomocą znajdujących się w kolumnach zworek, którymi modyfikujemy charakterystykę pracy zwrotnicy, dzięki czemu możemy wpływać na kształt wiązki. – przyznaje Maciej Barański z firmy ESS Audio. Ze względu na fakt, że sala może pracować zarówno z rozłożoną, jak i zsuniętą widownią, grona składające się z elementów CBT1000 i CBT1000E zostały zadarte ku górze, co zagwarantowało odpowiednie pokrycie dźwiękiem całej nagłaśnianej przestrzeni niezależnie od tego, czy słuchacze zasiadają na pochylonej widowni czy na krzesłach rozłożonych na podłodze sali. Taka konfiguracja została zasymulowana w dedykowanym oprogramowaniu CBT Calculator, które pokazało, że jest to najlepsza lokalizacja i kąt głośników, aby zagwarantować optymalne pokrycie widowni. Dzięki temu różnice w natężeniu dźwięku w obszarze całej widowni wynoszą zaledwie 1 – 2 dB. Ponadto dolna część głośnika oferuje inne kąty propagacji niż górna, co pozwala na lepsze nagłośnienie obszaru znajdującego się przed samym głośnikiem. Dostarczono również sześć aktywnych zestawów głośnikowych EON612, które mogą być używane zarówno jako monitory odsłuchowe, jak i jako dogłośnienie strefowe sali, a nawet jako główne nagłośnienie w przypadku mniejszych imprez, niewymagających uruchomienia dużego systemu. Sercem systemu jest cyfrowa konsoleta mikserska Soundcraft Vi1000, na którą trafiają zarówno sygnały liniowe, jak i sygnały ze wszystkich mikrofonów znajdujących się w obiekcie. Monitorowanie sygnałów oraz całego miksu ułatwiają aktywne monitory odsłuchowe JBL LSR 305 MkII znajdujące się przy konsolecie. Jeżeli chodzi o mikrofony, to firma ESS Audio dostarczyła szeroki wybór rozwiązań bezprzewodowych. Są to systemy mikrofonowe AKG WMS470 Vocal Set z mikrofonem do ręki D5 z kapsułą dynamiczną, dwa systemy WMS470 Presenter Set z nadajnikiem typu beltpack i mikrofonami krawatowym i nagłownym, a także dwa zestawy bezprzewodowe WMS470 Instrumental Set z nadajnikami do pojemnościowych, kardioidalnych mikrofonów pulpitowych na gęsiej szyjce AKG STS DAM+WL CS321. Ponadto do obiektu został dostarczony system tłumaczeń symultanicznych marki Shure. Składa się on z jednostki centralnej DIS-CCU-E, dwóch cyfrowych, trzydziestodwukanałowych pulpitów tłumacza IS 6132 P z mikrofonami na gęsiej szyi i dedykowanymi słuchawkami dla tłumaczy oraz pięćdziesięciu sześciu czterokanałowych odbiorników sygnału podczerwieni DR 6004 ze słuchawkami dla uczestników konferencji. Sygnały do systemu tłumaczeń są wysyłane wprost z głównego procesora DSP BSS Blu-101. Projektanci systemu znajdującego się w sali zadbali, aby zainstalowane tutaj rozwiązania pozwalały nie tylko na przeprowadzenie konferencji na wysokim poziomie technicznym, ale również aby znalazło się tutaj wszystko to, co jest potrzebne do realizacji świetnie brzmiącego koncertu. Aby wspomóc główne zestawy CBT1000+CBT1000E w zakresie przetwarzania najniższych częstotliwości, które i tak są podcinane w mikrofonach w trakcie konferencji, a w trakcie koncertu w przypadku takich instrumentów jak stopa zestawu perkusyjnego czy gitara basowa mogą odgrywać kluczową rolę, zastosowano dwa mobilne subwoofery JBL AC115S zasilane za pomocą wzmacniacza Crown XTi 1002. Jak wspomniano, wszystkimi sygnałami można zarządzać z poziomu głównej cyfrowej konsolety miksującej. Aby ułatwić podłączanie sygnałów do konsolety, została ona dostarczona wraz ze stageboksem Soundcraft Compact Stagebox znajdującym się przy scenie. Komunikacja między stageboksem a konsoletą odbywa się za pomocą protokołu MADI i dzięki przyłączom znajdującym się w panelu przyłączeniowym przy ekranie projekcyjnym. Aby móc nagłośnić zarówno wokalistów, jak i zespoły w różnych składach instrumentalnych, dostarczono zestaw mikrofonów przewodowych takich jak: AKG C314, AKG C451, AKG C214, Shure SM57, AKG D5, AKG C636 EB czy AKG C519 M. Dodatkowo dla potrzeb gal czy rozdań nagród dostarczono również mikrofon na gęsiej szyi CGN321 instalowany na mównicy. Wszystkie sygnały trafiają do znajdującego się w racku procesora BSS Blu-101, który zarządza całym nagłośnieniem. Wszystkie sygnały z mikrofonów bezprzewodowych i przewodowych, systemu tłumaczeń itp. trafiają wprost do procesora za pomocą połączeń analogowych. Jest tutaj również konwerter BLU-DA odpowiedzialny za konwersję sygnałów AES67 (Dante) do formatu BLU link i w drugą stronę. Dzięki temu sygnały są przesyłane do konsolety i odbierane z niej, przez co dźwięk można zrealizować zarówno z konsolety, jak i bez jej udziału. W procesorze BSS zostały również zastosowane filtry FIR dla głośników głównych, natomiast samo ich strojenie ma płaską charakterystykę, tak aby każdy realizator mógł sam stworzyć swoją sygnaturę brzmieniową, a także aby suma rejestrowana za pomocą rejestratora brzmiała tak samo jak dźwięk w sali.
Wszystkimi parametrami systemu można sterować wprost z panelu dotykowego AMX.
AMX w centrum systemu
Wszystkimi opisanymi powyżej rozwiązaniami zarządza system centralnego sterowania bazujący na matrycy AMX DVX-2255HD-SP. Zarządzanie nią odbywa się na dwa sposoby. Pierwszą możliwością i zarazem głównym narzędziem umożliwiającym zarządzanie całym systemem jest dotykowy panel stołowy AMX MS-1001 o przekątnej 10,1”. Po uaktywnieniu panelu zostają wyświetlane trzy duże przyciski do wyboru trybu pracy całego systemu. Po wybraniu trybu „Projekcja kinowa” zostaje uruchomiony projektor jako źródło sygnału zostaje wybrany media serwer kinowy oraz uaktywnione zostaje nagłośnienie kinowe. W trybie „Konferencja” jako źródło sygnału wideo zostaje wybrane wejście HDMI, natomiast za dźwięk odpowiada system konferencyjny bazujący na głośnikach CBT1000+CT1000 E. Ostatni tryb „Koncert” przełącza sterowanie sygnałami audio na konsoletę i uruchomiona zostaje odpowiednia konfiguracja systemu PA. Oprócz możliwości wyboru trzech głównych scen, na panelu dotykowym wyświetlony jest również zestaw zakładek. Pierw-szą z nich jest zakładka „Projekcja”. Z tego poziomu użytkownik może się przełączać między odtwarzaczem BluRay oraz przyłączem scenicznym. W zakładce „Sterowanie audio” można zarówno zmieniać poziom głośności różnych źródeł, jak mikrofony, matryca AV, przyłącze na scenie, wyjście z odtwarzacza Tascam SS-CDR200 oraz wyjść do odsłuchu, systemu tłumaczeń czy rejestratora. Dodatkowo poszczególne wejścia można również wyciszyć, a także wybrać odpowiedni mikrofon z przypisaną korekcją właściwą dla mikrofonu do ręki, krawatowego czy nagłownego, czym również zarządza procesor BSS Blu-101. Dzięki temu wiele wydarzeń można zrealizować nie dotykając konsolety głównej, manipulując poszczególnymi parametrami tylko z poziomu panelu dotykowego. Dodatkowo, wprost z panelu możemy również sterować odtwarzaczem BluRay oraz rejestratorem audio włącznie z wyborem miejsca rejestracji. Również z poziomu panelu możemy wyłączyć cały system. Dzięki temu, że poszczególne urządzenia znajdujące się w szafie rack (z wyjątkiem wzmacniaczy kinowych) zostały wpięte do listwy zasilającej, po wybraniu opcji „Koniec pracy” poszczególne elementy systemu są wyłączane automatycznie w odpowied-niej kolejności. Ponadto, najważniejszymi parametrami systemu można zarządzać również z poziomu znajdującej się przy scenie klawiatury ściennej AMX MKP-108L-B umożliwiającej przywoływanie poszczególnych scen. Z jej poziomu możemy uruchomić i wyłączyć cały system, wybrać wejście HDMI w projektorze, umożliwiające podanie sygnału wprost ze sceny (np. prezentacji multimedialnej wyświetlanej z lokalnego komputera), wybór odtwarzacza BluRay jako źródła, a także sterowanie ekranem projekcyjnym, który można podnieść i opuścić oraz kurtyną, która może zostać zasunięta lub rozsunięta do odpowiedniej szerokości. Warto wspomnieć, że główny procesor AMX zarządza również oświetleniem, dzięki czemu wybór odpowiedniej sceny powoduje również przywołanie zaprogramowanego poziomu światła.
Firma ESS Audio na etapie projektowania systemu przeprowadziła dokładną auralizację projektu z wykorzystaniem oprogramowania EASE. Przeprowadzone symulacje oraz wybór zestawów JBL CBT1000 zapewniły niezwykle dokładne pokrycie całej nagłaśnianej przestrzeni.
Podsumowanie
Prezentowana tutaj nowa sala Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie pokazuje jak zmieniają się wymagania tego rodzaju przestrzeni. Inwestor, który decyduje się na modernizację lub rozbudowę istniejącej infrastruktury, oczekuje, że każda wydana złotówka da maksymalnie dużo funkcji sali i możliwości wykorzystania. I taka właśnie jest nowa sala Zachęty, która dzięki zainstalowanym przez ESS Audio i Awaco rozwiązaniom jest najwyższej jakości salą kinową, przestrzenią konferencyjną, miejscem spotkań (również tych tłumaczonych symultanicznie), a także gal rozdania nagród. Przy tworzeniu projektu systemu dla sali wielofunkcyjnej istnieje ryzyko, że będzie ona podporządkowana niektórym funkcjonalnościom, a inne będą potraktowane po macoszemu. W opisywanej sali nie ma mowy o takiej sytuacji – to pomieszczenie, które dzięki scentralizowanemu systemowi sterowania, praktycznie nie wychodząc z kabiny można zaaranżować zgodnie z potrzebami danego wydarzenia, a co najważniejsze w łatwy i intuicyjny dla użytkownika sposób.
Tekst i Zdjęcia: Łukasz Kornafel, AVIntegracje
[ngg_images source=”galleries” container_ids=”60″ display_type=”photocrati-nextgen_pro_mosaic” row_height=”180″ margins=”5″ last_row=”justify” lazy_load_enable=”1″ lazy_load_initial=”35″ lazy_load_batch=”15″ display_type_view=”default” captions_enabled=”0″ captions_display_sharing=”1″ captions_display_title=”1″ captions_display_description=”1″ captions_animation=”slideup” order_by=”sortorder” order_direction=”ASC” returns=”included” maximum_entity_count=”500″]
