O wyborze konkretnej technologii i urządzeń, które mają pracować w budynku, decydują zazwyczaj integratorzy, dla których najważniejsze są funkcjonalność, możliwości czy jakość i trwałość. Głos zabierają także architekci, którzy kierują się głównie wyglądem i designem. Biorąc pod uwagę ogromną dynamikę rynku systemów sterowania budynkiem i od jednych, i od drugich wymaga się ciągłego śledzenia oferty producentów i monitorowania pojawiających się nowości. Oczywiście najlepszym źródłem informacji o nich są strony internetowe producentów, newslettery, a także organizowane przez nich pokazy czy branżowe targi. Jednak zazwyczaj jedyną możliwością prezentowania urządzeń są ścianki ekspozycyjne, na których jednak nie sposób pokazać wszystkich możliwości integracji sprzętu z innymi systemami – czasami nawet nie da się ich w pełni uruchomić. Z tego założenia wyszła również firma ABB, która niedawno świętowała pierwsze urodziny drugiego w Europie warszawskiego apartamentu pokazowego ABB Living Space Experience, w którym prezentowane są systemy sterowania budynkiem. Odwiedziliśmy to wyjątkowe miejsce, by porozmawiać z przedstawicielami producenta na temat prezentowanych tutaj rozwiązań.
WABB Living Space Experience nic nie jest przypadkowe, nawet jego lokalizacja. Przestrzeń znajduje się przy ul. Duchnickiej 3 na warszawskim Żoliborzu, w obiekcie Defabryka, będącym swego rodzaju zagłębiem designu i nowych technologii. Swoje siedziby mają tutaj m.in. Electro Atelier, będące showroomem rozwiązań AGD, specjalizująca się w inteligentnych systemach firma Inlogic, firma Humanoffice – jeden z wiodących dostawców rozwiązań z zakresu wyposażenia wnętrz biurowych, firma Monada specjalizująca się w profesjonalnej aranżacji okien wraz z doborem tkanin, S DESIGN & Build – firma z szeroko rozumianej branży designerskiej, zajmująca się kompleksowo projektowaniem i realizacją wnętrz komercyjnych, showroom firmy Phillips czy firma Spaceplan, odpowiedzialna za tworzenie przestrzeni biurowych.
Przestrzeń apartamentu pokazowego ABB Living Space Experience została zaprojektowana przez Magdalenę Czernik i Przemysława Strzałkowskiego, architektów reprezentujących studio Megart Design, Firma ABB do współpracy przy tym projekcie zaprosiła takich partnerów jak: Philips Lighting, Modular Lighting Instru-ments, Rolety Bubendorff, Kinnarps, Saint-Gobain Building Glass, Daikin Airconditioning, Miele, Bang & Olufsen, Hypnos Beds, Zajc Kuchnie, Decoflame, Axis Communications oraz firmę D+H. Całość odznacza się oszczędną i czystą formą oraz jasną kolorystyką, które bardzo dobrze korespondują z prezentowanymi rozwiązaniami ABB i-bus KNX oraz ABB-free@home.
Stusiedemdziesięciometrowa powierzchnia została zaaranżowana jako w pełni funkcjonalny apartament mieszkalny, w formie otwartej przestrzeni. W jego skład wchodzą kuchnia, jadalna, salon ze sprzętem multimedialnym, gabinet, drugi pokój do pracy, pomieszczenie techniczne, łazienka oraz sypialnia z pokojem kąpielowym.
O tym, jak dobry jest to projekt i jak świetnie zaaranżowana została cała przestrzeń, może świadczyć fakt, że od inauguracji w showroomie gościli inwestorzy, którym projekt spodobał się tak bardzo, że poprosili o możliwość jego powielenia we własnej przestrzeni.
To jednak nie tylko miejsce piękne, ale przede wszystkim naszpikowane technologią, w tym wieloma koncepcyjnymi, niespotykanymi jeszcze przed kilkoma laty rozwiązaniami. Mowa tutaj np. o aktywnym szkle Saint-Gobain Building Glass PRIVA-LITE o zmiennej transparentności, które może być zarówno przezierne, jak i mleczne, ograniczające widoczność z zewnątrz, oraz o EGLAS– szkle grzewczym, które wyklucza konieczność instalacji grzejników. Oczywiście pierwsze skrzypce grają tutaj rozwiązania marki ABB. O tym, z jakimi produktami i technologiami mogą spotkać się goście przestrzeni, opowiedział nam Krzysztof Sasin, specjalista systemów KNX.
Łukasz Kornafel, AVIntegracje: Kiedy Showroom ABB Living Space Experience rozpoczął swoją działalność?
Krzysztof Sasin, ABB: Oficjalnie ta przestrzeń została zainaugurowana we wrześniu 2017 roku, jako odpowiedź firmy ABB na niedostatki i ograniczone możliwości prezentacji automatyki budynkowej i inteligentnych rozwiązań dla domu. Automatykę budynkową ciężko pokazać z poziomu ścianki ekspozycyjnej czy w okolicznościach targowych. Tylko mając do czynienia z kompletną, funkcjonującą instalacją, użytkownik czy projektant może zobaczyć, które z rozwiązań są dla niego interesujące, i przekonać się, że nie są to tylko gadżety, ale systemy, które znacząco ułatwiają życie. Wielokrotnie mieliśmy do czynienia z sytuacją pojawienia się w showroomie architektów, którzy bojąc się automatyki i nie znając naszych produktów mówili, że nie są zainteresowani takimi rozwiązaniami. Gdy jednak wspólnie z nami przeszli tę przestrzeń i zobaczyli działanie naszych rozwiązań w praktyce, szybko wracali do nas z inwestorem, aby zainspirować go i pokazać, jak istotne dla przestrzeni są prezentowane przez nas systemy. Tej przestrzeni tak naprawdę bliżej jest do laboratorium niż typowej targowej ekspozycji. Wszystkie rozwiązania, które się tutaj znajdują, są prawdziwe. Poszczególne instalacje są podpięte i współgrają z sobą, dzięki czemu możemy testować wszystkie funkcjonalności nie tylko w trakcie krótkich pokazów, ale także obserwować jak na co dzień zachowuje się cała przestrzeń. Nie bez znaczenia jest fakt, że przestrzeń cały czas ewoluuje. Na przykład niedawno wprowadziliśmy automatyczne sterowanie żaluzjami, dzięki czemu można je nie tylko otwierać i zamykać w sposób zdalny – gdy są rozwinięte, same dopasowują kąt ochrony względem pozycji słońca na niebie. Podczas naszych pierwszych urodzin, czyli 20 września 2018, mieliśmy również premierę najnowszego urządzenia, o którym już informowaliśmy w trakcie tegorocznych targów Light + Building we Frankfurcie. Jest nim moduł umożliwiający sterowanie głosem całym systemem, dzięki któremu inteligentny dom możemy już dzisiaj obsługiwać z poziomu m.in. Amazon Alexa, Google Home czy Siri.
Jak prezentują się statystyki w zakresie liczby gości, którzy odwiedzili showroom w pierwszym roku jego funkcjonowania?
Do showroomu nie da się wejść z ulicy. Nie ma mowy o formule, kiedy ktoś odwiedza nas przypadkiem i w ciągu dziesięciu czy piętnastu minut „coś” zobaczy. W takim czasie gość showroomu nie będzie miał możliwości sprawdzenia całego wachlarza rozwiązań, które zostały tu zaimplementowane. Monika Komalska, która jest kierownikiem tego projektu i która jako gospodarz zawiaduje tym miejscem, umawia się każdorazowo na indywidualne spotkanie, które w zależności od możliwości czasowych i zaangażowania odwiedzających trwają od dwóch nawet do czterech godzin. Odpowiadając na Pana pytanie, mamy naprawdę mocno obłożony kalendarz W dniach, w których nie mamy żadnych branżowych spotkań, organizujemy w tej przestrzeni wiele wydarzeń o charakterze edukacyjnym, takich jak warsztaty fotografii wnętrz, spotkania z designerami czy dziennikarzami.
Przedstawiciele której gałęzi rynku, stanowili największą grupę gości showroomu od początku jego funkcjonowania?
Miejsce jest przygotowane przede wszystkim z myślą o architektach wnętrz, architektach konstrukcyjnych, ale również inwestorach, deweloperach, integratorach, którzy są bardzo ważnym ogniwem pomiędzy inwestorem a producentem automatyki budynkowej, a także klientom indywidualnym, kiedy goszczą w organizowanych tutaj spotkaniach. Od początku roku gościło u nas ponad czterystu architektów.
Czy na etapie projektowania całego przedsięwzięcia przykładaliście Państwo dużą uwagę do tego, aby cały projekt był skalowalny i można było go rozbudowywać w przyszłości?
Oczywiście. Przyjęliśmy taką strategię, że do uruchomienia instalacji i integracji nie zatrudniliśmy żadnej firmy zewnętrznej, ale postanowiliśmy wykonać całość we własnym zakresie. Tak, aby codziennie móc modyfikować na bieżąco i stale koordynować powstawanie całej inwestycji.
Jak wspominałem, od momentu, gdy ABB Living Space Experience zainaugurował swoją działalność, uzupełniliśmy go już m.in. o siłowniki do okien, dodatkowe kamery, system nagłośnieniowy, umożliwiający odtwarzanie w całym apartamencie muzyki ze wszystkich naszych źródeł dźwięku. Na zewnątrz zainstalowaliśmy ładowarkę do samochodów elektrycznych, co pozwoliło nam pokazać zagadnienie nie tylko z zakresu automatyki budynkowej, ale całego spektrum rozwiązań tworzących ekosystem powiązany z domem.
Aby uzyskać taką elastyczność i nieograniczone możliwości rozbudowy, zostało zastosowanych wiele przydatnych rozwiązań. Przykładowo mamy tutaj sufit, który jest rozbierany i ponad którym znajdują się trasy kablowe oraz kanały wentylacyjne; z drugiej strony – nie jest to typowy, bardzo techniczny sufit biurowy.
Chciałbym tutaj również zwrócić uwagę na jeszcze jeden, bardzo istotny aspekt związany z powstawaniem tego projektu, jakim jest czas. Przestrzeń showroomu powstała w zaledwie sto dni!
Porozmawiajmy zatem o technologii, która spina całą przestrzeń. Został tutaj zastosowany protokół KNX, umożliwiający komunikację wszystkich pracujących tu urządzeń. Są jednak pewne głosy z rynku mówiące o tym, że jest to protokół, który ogranicza możliwości instalacji i ma wiele wad. Jak państwo odnosicie się do takich opinii?
Moim zdaniem nie ma na rynku żadnej alternatywy, która funkcjonalnie odpowiadałaby protokołowi KNX. Oczywiście pewną alternatywą są urządzenia bazujące na protokołach własnych, ale bardzo mocno ograniczają one elastyczność rozbudowy takiego systemu, powodując, że zamykamy się tylko na rozwiązania jednego producenta. Wyobraźmy sobie sytuację, że instalacja została zrealizowana i zaprogramowana, ale po pewnym czasie pojawia się konieczność jej rozbudowy. Na miejscu pojawia się nowy programista, któremu bardzo trudno jest postawić się w miejscu osoby, która projektowała i zaprogramowała pierwotny system. Co więcej – znam przypadek, gdy jeden z naszych klientów pojawił się w domu, w którym instalacja powstała prawie dwadzieścia lat temu. Wystarczyło tylko wysłać mu aplikacje do naszych produktów, by mógł serwisować tę instalację nawet po dwóch dekadach. Na rynku jest ponad czterysta firm, które tworzą rozwiązania bazujące na protokole KNX, współpracują ze sobą i tworzą rozwiązania, które z łatwością się komunikują. Na przykład znalezienie sterownika klimatyzacji, który będzie współpracował z protokołem KNX nie stanowi żadnego problemu.
W naszym showroomie zdecydowaliśmy się na infrastrukturę, na której bazuje większość instalacji KNX, a więc KNX bazujące na podwójnej skrętce (TP-Twisted Pair). Natomiast z wieloma urządzeniami znajdującymi się w tej przestrzeni łączymy się poprzez protokół IP za pomocą bramek. Jednak wciąż jest to technologia KNX, ale przenoszona za pomocą innego nośnika.
Pierwsze rozwiązanie zintegrowane marki ABB czeka na gości showroomu już przed wejściem.
Mamy tutaj wideodomofon, który nie tylko umożliwia nam sprawdzenie, kto stoi przy drzwiach z poziomu paneli znajdujących się w budynku, ale także z naszego telefonu, nawet gdy znajdujemy się na drugim końcu świata. Możemy zarówno otworzyć drzwi w sposób zdalny, ale również porozmawiać z naszym gościem stojących przy drzwiach. Możemy poznać w ten sposób pełną historię odwiedzin z poziomu naszego telefonu. Stacja zewnętrzna umożliwia pełną kontrolę dostępu poprzez wprowadzenie kodu z poziomu klawiatury numerycznej, ale także specjalnego klucza chipowego. Dzięki temu, że nie jest to rozwiązanie zbliżeniowe, nie musimy się martwić, że ktoś nam go zeskanuje. Z pomocą klucza zamykamy cały dom, a więc nie tylko uzbrajamy alarm, ale również wywołujemy zaprogramowane przez nas sceny, związane z położeniem rolet, wygaszeniem światła, trybem pracy wentylacji i klimatyzacji, a także zaworami, które mogą odciąć wodę, gdy nie ma nas w domu.
Po wejściu do domu wita nas panel, na którym natychmiast otrzymujemy komplet informacji.
Tak, mamy tutaj panel priOn, na którym wita nas informacja, że system alarmowy został rozbrojony, wraz z datą i godziną oraz osiem menu, z poziomu których możemy sterować wszystkimi systemami znajdującymi się w domu. Każde menu ma do piętnastu funkcji i, co ciekawe, może być w innym języku. Przykładowo z poziomu panelu możemy włączyć lub wyłączyć oświetlenie, ustawić temperaturę, a także wywołać odpowiednią scenę, w której zapisane są wszystkie elementy systemu. Aby ułatwić użytkownikowi łatwą nawigację po systemie i umożliwić jego intuicyjną obsługę, w zależności od wybranego elementu systemu do sterowania, przyciski i obrotowy enkoder przyjmują odpowiednie kolory. Co więcej, każdy z paneli jest wyposażony w czujnik temperatury. Umożliwia to dokonanie pomiarów w wielu miejscach domu czy mieszkania i wskazanie właściwej temperatury, bez błędów pomiarowych wynikających np. z tego, że czujnik znajduje się blisko drzwi wejściowych, w pobliżu kuchni czy łazienki, gdzie zazwyczaj jest cieplej. W górnej części panelu znajduje się czujnik zbliżeniowy, który aktywuje wyświetlacz panelu, gdy znajdziemy się przed nim.
W pozostałych częściach showroomu zostały zlokalizowane punkty sterowania, umożliwiające bardzo szybki dostęp do poszczególnych funkcji i scen.
Tak, znajdują się w nich również czujnik temperatury oraz jeden lub trzy klawisze, które pozwalają nam zarówno włączać i wyłączać całą strefę lub przywołać ulubioną scenę, w której może być zapisane nie tylko światło, ale np. rolety.
Jaka technologia została zastosowana do stworzenia znajdującego się tutaj oświetlenia?
Dziewięćdziesiąt procent znajdujących się tutaj opraw jest sterowanych za pomocą stateczników DALI, pozostałe to źródła sterowane na zasadzie włącz-wyłącz. Zdecydowaliśmy się na takie rozwiązanie ze względu na jego elastyczność. Mamy tutaj szynoprzewody, które umożliwiają niemal dowolne ustawienie lamp, a więc bardzo ważne było również to, abyśmy mogli nimi zarządzać w nieograniczony sposób. Przykładowo, gdy w naszym showroomie odbywa się koncert, możemy ustawić lampy we właściwych miejscach i zaprogramować odpowiednią scenę oświetleniową.
Dodatkowo zastosowaliście Państwo tutaj jeszcze jeden system związany z oświetleniem.
W łazience zainstalowaliśmy system inteligentnego oświetlenia Philips Hue, który pozwala nam wybrać temperaturę barwową naszego światła, odpowiadającą konkretnym rodzajom żarówek. Mamy tutaj wybór pomiędzy oświetleniem typu standard, halogenem czy światłem dziennym. Co więcej, możemy w naszej przestrzeni wybrać kolor np. niebieski czy zielony, a także wiele barw, wraz z efektami specjalnymi, jak przechodzenie kolorów czy miganie.
Całym systemem można jednak zarządzać nie tylko z poziomu przycisków i paneli, ale także z poziomu tabletu.
Z poziomu naszej aplikacji, zainstalowanej na urządzeniach mobilnych dostępnych w ABB Living Space Experience, mamy możliwość sterowania różnymi elementami, znów w postaci wywoływanych stref, ale także dostęp do matrycy wszystkich urządzeń pracujących w tej przestrzeni. Ciekawą opcją jest dostęp do interfejsu w postaci zdjęć, które ułatwiają użytkownikowi nawigację i szybką identyfikację danego rozwiązania, którym chcemy sterować. Nowością jest również fakt, że ta aplikacja może być także obsługiwana z poziomu smartwatcha, co jeszcze bardziej ułatwia dostępność i jej obsługę.
W showroomie funkcjonuje bardzo interesujący system integrujący kamery wraz z czujnikami wykrywającymi zalanie. Czy mógłby pan powiedzieć nieco więcej na jego temat?
W kuchni mamy przykładową instalację pokazującą, jak może działać system informujący nas o awarii instalacji doprowadzającej wodę czy kranu. Pod szafkami stojącymi znajdują się czujniki wyroszenia. Jeżeli czujnik wykryje nawet najmniejszą ilość wody pod szafką, elektrozawory natychmiast zamkną dopływ wody, a kamera pokaże nam miejsce, gdzie pojawił się problem.
Czy sprzęty kuchenne również zostały zintegrowane z systemem KNX pracującym w tej przestrzeni?
Oczywiście. Z poziomu naszego panelu sterowania możemy np. wyłączyć piekarnik czy okap. Dla naszego bezpieczeństwa nie da się włączyć tych urządzeń w sposób zdalny, ponieważ zawsze powinniśmy wcześniej sprawdzić, co jest w środku, aby uniknąć przypadkowego załączenia. Jednak, gdy wychodząc z domu ustawimy program czasowy, który przed naszym przyjściem ma rozpocząć podgrzewanie potrawy zostawionej w piekarniku, a okaże się, że utknęliśmy na spotkaniu lub nasz pociąg się spóźnił, możemy zdalnie, z telefonu znajdującego się w naszej kieszeni, wyłączyć ten program i uruchomić piekarnik dopiero, gdy wrócimy spóźnieni do domu. W przypadku lodówki i zamrażalnika z centralnego panelu lub z aplikacji możemy monitorować temperaturę w ich wnętrzu, a także włączyć funkcje super cool i super freeze.
W przypadku urządzeń, które mają pracować w sypialni, stawia się przed nimi nieco inne wymagania. Jakie rozwiązania do tej przestrzeni znalazły się w showroomie ABB Living Space Experience?
W sypialni najważniejszą sprawą jest to, by poszczególne rozwiązania były maksymalnie funkcjonalne, a jednocześnie nas nie rozpraszały. Mamy tutaj przypodłogowe źródła światła, które ułatwiają poruszanie się w ciemności, czujnik jakości powietrza, informujący nas o tym, w jakich warunkach będziemy kładli się spać, ale także gniazdka elektryczne wyposażone w złącza USB, które ułatwiają nam ładowanie urządzeń mobilnych przy łóżku. Mamy tutaj również niewielkie lampki naścienne, którymi możemy sterować z naszych paneli. Ciekawostką jest fakt, że w momencie, gdy idziemy spać, wszystkie lampki znajdujące się na naszych panelach sterowania również gasną, dzięki czemu mamy w sypialni całkowitą ciemność. Gdy jednak tylko staniemy na podłodze, natychmiast włączają się światła przypodłogowe oraz podświetlenie naszych panel, tak aby ułatwić nam nawigację po nich.
Ciekawostką są niewielkie urządzenia firmy ABB umożliwiające łatwe odtwarzanie ulubionej muzyki.
Tak, są to znajdujące się w naszej ofercie radia podtynkowe FM z wbudowanym odbiornikiem Bluetooth, które instalujemy w klasycznej puszcze energetycznej. W odbiorniku znajduje się wbudowany wzmacniacz o mocy 2 × 2 W, który bardzo łatwo tworzy prostą instalację muzyki np. w łazience, kuchni czy pokoju dziecięcym.
System KNX to rozwiązanie bardzo zaawansowane, o praktycznie nieograniczonych możliwościach, ale również dosyć kosztowne. W Państwa ofercie znajduje się jednak również system, który pozwala cieszyć się z automatyki budynkowej użytkownikom o nieco mniej zasobnych portfelach.
Tak, postanowiliśmy stworzyć rozwiązanie, które da dużo przyjemności każdemu, kto ma mieszkanie lub dom o powierzchni do 200 m2, ma wiele potrzeb, ale chce je zrealizować bez angażowania do tego celu bardzo dużych środków. Rozwiązanie to nazywa się ABB-free@home. Mamy tutaj również integrację z domofonem, oświetleniem, sterowaniem poszczególnymi instalacjami z paneli, sterowanie kolorem oświetlenia, temperaturą, a także możliwość, gdzie poszczególne panele sterują naszymi systemami nagłośnieniowymi czy sprzętem odtwarzającym.
Niezwykle istotne jest to, że o ile do integracji systemu KNX jest potrzebny specjalista z programem, tak w przypadku systemu ABB-free@home wystarczy umiejętność gry w kółko i krzyżyk. Programowanie i konfiguracja systemu przypomina właśnie tę grę, ponieważ wystarczy tylko łączyć na ekranie odpowiednie panele znajdujące się w naszej instalacji z określonymi lampami czy innymi urządzeniami. Szybkość zmiany funkcjonalności czy konfiguracji na etapie wstępnego programowania są tutaj niesamowite. Dodatkowo mamy tutaj także możliwość sterowania głosem np. za pomocą systemu Amazon Alexa, a także integrację z geo lokalizacją w naszym smartfonie, dzięki temu możemy w sposób zdalny uzbroić alarm w domu, pod warunkiem, że system potwierdzi nam, że nikogo w nim nie ma.
Można zatem powiedzieć, że jest to budżetowa wersja o wciąż ogromnych możliwościach?
Dużo bardziej budżetowego, ponieważ przy stuczterdziesto-metrowym domu, aby móc sterować w komfortowy sposób oświetleniem i ogrzewaniem, mieć dostęp do oświetlenia Philips Hue, to koszt ok. 25 000 złotych. Jeżeli miałby być to KNX, rozmawiamy o kwocie od 50 000 złotych.
Bardzo ważne jest również to, że urządzenia wykonawcze ABB-free@home są w puszkach, a więc instalacja tego systemu w niewielkim tylko stopniu różni się od typowej instalacji elektrycznej. Mamy tutaj zatem bardzo wiele elementów, które są zarówno klawiszem sterowania, jak i od razu elementem wykonawczym. W rozdzielni mamy tylko cztery moduły zasilacza, a pozostałe sterowanie wraz z jednostkami wykonawczymi jest na ścianach, natomiast poszczególne elementy wykonawcze w puszkach. Co więcej, jeżeli się okaże, że na etapie instalacji o czymś zapomnimy, mamy również elementy, które komunikują się w sposób bezprzewodowy po radiu.
Nasze miejsce spotkań ABB Living Space® Experience to przestrzeń inspiracji. Mam nadzieje, iż każdy klient znajdzie tu dla siebie własne rozwiązania automatyki pomagające mu w codziennym życiu. Zapraszam do odwiedzenia i osobistego sprawdzenia rozwiązań.
Rozmawiał: Łukasz Kornafel, AVIntegracje
Zdjęcia: ABB, AVIntegracje
