Minęły już czasy, gdy do sterowania całym systemem AV w obiekcie musieliśmy mieć kilka lub kilkanaście różnych pilotów sterowania. Również dzisiaj, aby włączyć światło lub zmienić jego natężenie, nie musimy już udawać się do przełącznika. Dzięki dostępnym na rynku rozwiązaniom technologicznym, klikając w ekran tabletu czy telefonu, możemy zarządzać rozrywką, bezpieczeństwem oraz komfortem obiektu, wliczając w to takie systemy jak ogrzewanie, klimatyzacja czy nawet otwieranie okien i rolet. Co więcej – każdy z tych systemów może działać w sposób zautomatyzowany, co czyni nasz dom w pełni inteligentnym. Przykładem takiej przestrzeni jest zaprojektowana i zrealizowana przez krakowską firmę Art Cinema Górska Rezydencja. Jakie rozwiązania w niej pracują? Jak wyglądały kulisy powstawania projektu? Jakie były najważniejsze wymagania inwestora? Zapraszamy do lektury!
Górska Rezydencja jest budynkiem zaprojektowanym w formie litery „U”, składającym się z trzech kondygnacji o łącznej powierzchni prawie 1100 m2. Na parterze znajduje się gabinet inwestora, jadalnia, kuchnia, salon i basen wraz z saunami. Na tym poziomie zostały także zlokalizowane pomieszczenia zajmowane przez obsługę domu. Na wyższym piętrze znajdują się sypialnia, łazienka i garderoba inwestora wraz ze strefą fitness. W rezydencji zostało wydzielone jedno skrzydło gościnne, a także niezależna od pozostałych części obiektu indywidualna strefa mieszkalna. Obejmuje ona kuchnię, salon, łazienkę, garderobę i dwa pokoje gościnne (mieszkanie córki). W obiekcie znajduje się również bardzo duża piwnica, w której zlokalizowane zostały pomieszczenia techniczne, kino domowe wraz z częścią klubową i bilardową, winiarnia, spiżarnia i przestrzeń z mechaniką basenową. Budowa całego obiektu trwała prawie dwadzieścia miesięcy. Firma Art Cinema rozpoczęła pracę nad realizacją rozwiązań inteligentnego domu w Górskiej Rezydencji już na etapie projektu architektonicznego obiektu. Inwestor poszukiwał firmy, która zaprojektuje oraz zainstaluje w jego rezydencji nowoczesną automatyką budynkową. Już od samego początku poprzeczka została postawiona bardzo wysoko. Cały system miał być bardzo rozbudowany i zapewniać szeroką funkcjonalność, ale równocześnie miał odznaczać się prostotą obsługi. Co więcej, wszystkie urządzenia miały zostać ukryte. Rozpoczęcie prac projektowych poprzedził szereg spotkań i prezentacji z udziałem klienta. Ich celem było uświadomienie inwestorowi, jakie rozwiązania sprzętowe, technologie i systemy powinny znaleźć się w budowanej rezydencji i jakie będą dawały możliwości już w jego obiekcie. Dzięki tym prezentacjom przeprowadzonym w budynku pokazowym firmy Art Cinema klient mógł wskazać rozwiązania, które mu się podobają, i stawał się coraz bardziej świadomym odbiorcą tych systemów. Gdy wstępnie wybrano rozwiązania do instalacji, firma Art Cinema rozpoczęła bardzo ścisłą współpracę z architektem wnętrz i wykonawcami budującymi i wykańczającymi obiekt. Wynika to z faktu, że w tego rodzaju inwestycjach bardzo wiele zmian zachodzi już na etapie realizacji, a co za tym idzie – firma zajmująca się instalacją rozwiązań domu inteligentnego musi podążać za tymi zmianami i na bieżąco dopasowywać instalowane urządzenia i technologie do zmieniających się warunków. Ze względu na skomplikowany charakter całego systemu i wzajemne przenikanie się urządzeń i mebli, materiałów wykończeniowych czy elementów architektury, specjaliści od AV musieli także bardzo blisko współpracować przykładowo ze stolarzami zajmującymi się wykonaniem zabudów i mebli, w których później instalowane były telewizory czy głośniki wraz z zakrywającymi je maskownicami. Bardzo dużym problemem w tego rodzaju realizacjach jest kwestia pomieszczenia na potrzeby amplifikatorni. Wiele projektów nie przewiduje takiej przestrzeni, za sprawą czego konieczne jest jej dorysowanie lub wydzielenie z innej przestrzeni budynku. W omawianej rezydencji amplifikatornia została zaprojektowana w systemie pokój w pokoju. Dzięki temu całość jest odizolowana od reszty budynku zarówno pod względem hałasu, jak i temperatury. Znajdują się tutaj wszystkie rozwiązania związane z IT, rozwiązania z zakresu sterowania, urządzenia sterujące systemami AV, a także główna rozdzielnia elektryczna. Pewną trudnością wynikającą z faktu, że wszystkie urządzenia znajdują się w jednym, centralnym miejscu było to, że należało zapewnić odpowiednio długie kable o odpowiednim przekroju gwarantującym jak najmniejsze straty. Dzięki temu, że prace specjalistów od AV rozpoczęły się bardzo wcześnie, jeszcze na etapie, gdy powstawały fundamenty, mieli oni dużo czasu, aby przemyśleć, w jaki sposób powinny być położone trasy kablowe na potrzeby poszczególnych instalacji. Ta obecność na placu budowy pozwoliła na przykład podnieść również nieco mury parteru, dzięki czemu bez trudu udało się przejść ze wszystkimi instalacjami za pomocą sufitów podwieszanych, w których biegną również kanały wentylacyjne, kanały rekuperacyjne czy instalacje sanitarne. Przestrzeń pełna światła Kompletny system domu inteligentnego praktycznie nie może mieć miejsca bez rozwiązań związanych ze sterowaniem źródłami światła. Początkowo cały projekt oświetlenia w Górskiej Rezydencji zakładał instalację opraw bazujących na magistrali Dali. Jednak nie wszystkie oprawy zaproponowane przez architektów wnętrz i wybrane przez inwestora mogły być rozwiązaniami pracującymi w oparciu o tę technologię. Aby nie ograniczać klientowi możliwości wyboru konkretnych źródeł światła, zdecydowano się zastosować sterowanie napięciowego realizowanego w oparciu o produkty firmy Lutron. Łącznie w instalacji wykorzystano aż dwadzieścia osiem modułów ściemniających oraz trzydzieści osiem modułów włącz-wyłącz. Dodatkowo na klatkach schodowych łączących piwnice, parter i piętro znajdują się paski LED RGB podświetlające wykonane z onyksu ściany, będące elementem wystroju wnętrza. W korytarzu znajduje się bardzo interesujące rozwiązanie architektoniczne, również bazujące na paskach LED. Na etapie projektowym pojawił się pomysł podświetlenia wnęk. Architekci postanowili zastosować jednak nieco bardziej nowatorskie rozwiązanie niż klasyczne mleczne szyby czy maskownice kryjące źródła światła. Wspomniane wnęki mają kształt litery L i są otwarte. Źródło światła znajduje się we wnęce, niejako za zakrętem, dzięki czemu doskonale spełnia swoją funkcję, będąc równocześnie niewidocznym. Trzy czwarte opraw zainstalowanych w tej realizacji jest sterowanych w sposób napięciowy. Jeżeli nawet są to paski LED, to do ich ściemniania są wykorzystywane sygnały sterujące 0–10 V. Dużym udogodnieniem dla klienta jest to, że zastosowane paski LED są zasilane za pomocą kabla 2,5 mm2 z zasilaczy 24 V znajdujących się w szafach elektrycznych, dzięki czemu udało się uniknąć konieczności instalacji rewizji dostępowych w sufitach do zasilaczy. System Lutron steruje za pomocą protokołu DMX wszystkimi oprawami umożliwiającymi zmianę kolorów i tym samym zmianę aranżacji świetlnej. Dużym wyzwaniem było zaprojektowanie i instalacja oświetlenia w ogrodzie. Ze względu na fakt, że znajduje się tam bujna roślinność, musiał zostać przeprowadzony szereg prób nocnych, na podstawie których wybrano optymalne oprawy i miejscach ich rozmieszczenia, tak aby w odpowiedni sposób podświetlić poszczególne elementy. Wszystkie instalacje na potrzeby opraw w ogrodzie musiały być ciągnięte w ziemi, w specjalnych rurarzach. Cały system składa się z dwustu sześćdziesięciu ośmiu obwodów oświetleniowych. Kluczowym elementem był ich umiejętny podział. Osobno wydzielone są obwody przeznaczone do basenu, łazienek czy ogrodu, a osobno do sypialni, salonu czy gabinetu. Skutkuje to tym, że część szaf jest wypełniona po brzegi sterownikami, a w części z nich jest znacznie więcej miejsca. Dzięki takiemu rozwiązaniu w przypadku zwarcia w którejś z łazienek, spowodowanego kontaktem z wodą, czy w przypadku uszkodzenia opraw w ogrodzie przez przychodzącą na teren posesji zwierzynę oświetlenie w innych częściach domu będzie wciąż funkcjonować. Poszczególne obwody, sterowane przez użytkownika z poziomu tabletu, mają podpięte czujniki ruchu, które pozwalają uruchamiać kolejne źródła światła według ścieżki (np. podświetlanie ścian wraz ze schodami), a także są wyzwalane przy udziale zegara astronomicznego włączającego oświetlenie zgodnie z porami wschodu i zachodu słońca. Do systemu sterowania Lutron wpięty jest cały szereg rozwiązań niezwiązanych bezpośrednio z oświetleniem, takich jak atrakcje wodne na basenie, hydromasaże, bicze wodne czy dwie fontanny znajdujące
się na dziedzińcu rezydencji. Cały system oświetlenia wymagał nie tylko odpowiedniego sterowania, ale i zasilania. Wszystkie te rozwiązania znajdują się w serwerowni, gdzie pracują również znacznych rozmiarów zasilacze UPS podtrzymujące całą elektronikę przez okres czterech godzin. Ten czas wynika z faktu, że przeciętny czas reakcji w przypadku awarii prądu w okolicy, gdzie znajduje się dom, wynosi dwie godziny; dla pewności ten czas w zasilaczach podtrzymujących został podwojony. Rezydencja posiada także swój własny agregat. Łączny przydział mocy dla całego domu wynosi 96 kW.
Wszystkie systemy pod ręką
Ważną częścią całego projektu rozwiązań inteligentnych było również stworzenie rozbudowanego systemu AV zapewniającego relaks i rozrywkę. Jednym z najważniejszych wymagań, jakie postawił przed tym rozwiązaniem inwestor, było to, aby cały system był rozbudowany i umożliwiał realizację szeregu różnych funkcji, ale był równocześnie bardzo prosty i intuicyjny w obsłudze. Innym ważnym kryterium było to, aby wszystkie urządzenia pozostały ukryte i nie ingerowały w architekturę wnętrz. W skład systemu AV wchodzi system multiroom zarządzany przez kontroler Crestron Sonax wraz z rozszerzeniem. Pozwala on zarządzać odtwarzanym dźwiękiem w dwudziestu czterech niezależnym strefach nagłośnieniowych. Do każdej z nich może być skierowany sygnał ze znajdującego się w racku zarządzanego radia FM Apart bądź z serwera audio Mirage. Za jego pomocą użytkownik może odtwarzać muzykę z najpopularniejszych serwisów muzycznych takich jak Spotify czy TIDAL, materiały muzyczne znajdujące się na wbudowanym jednoterabajtowym dysku twardym bądź z zewnętrznych komputerów, telefonów lub tabletów, korzystając z systemu AirPlay. Co ważne, urządzenie pozwala podać jednocześnie sześć różnych sygnałów, a zastosowane algorytmy konwersji umożliwiają odtwarzanie plików w wysokiej jakości 24 bit/192 kHz. Zależnie od wielkości i wysokości danego pomieszczenia zainstalowane zostały głośniki sześcio- bądź ośmiocalowe. Urządzenia głośnikowe znalazły się nie tylko wewnątrz budynku, ale także na zewnątrz: w altanie, w ogrodzie i na boisku. W tych miejscach zastosowano głośniki Architettura Sonora wykonane z betonu oraz z niezwykle trwałego i wytrzymałego drewna tekowego. Niezależna strefa została przygotowana na potrzeby nagłośnienia boiska. Zastosowano tu zewnętrzne głośniki Polk Audio, zainstalowane na słupach z oświetleniem murawy. Oczywiście w skład systemu AV wchodzą nie tylko rozwiązania audio, ale również wideo. Sercem systemu odpowiedzialnego za wideo jest matryca HDMI/HDBaseT 4K. Pozwala ona rozdystrybuować sygnały z różnych źródeł do wszystkich telewizorów znajdujących się w rezydencji. W serwerowni znajduje się komplet dekoderów satelitarnych najpopularniejszych nadawców oraz urządzenia Apple TV. Sygnały wysyłane do pokoi trafiają do odbiorników lokalnych Zigen zamieniających sygnał przy odbiornikach na HDMI. Wszystkie telewizory zainstalowane w rezydencji są produktami marki Loewe. Zależnie od pomieszczenia w obiekcie zostały zainstalowane telewizory ART o wielkości 32 cale, ART40 w rozmiarze 40 cali, Individual 55 cali wraz z głośnikiem stereo I 55 i subwooferem Individual Sound, telewizor Connect ID 46, telewizor Reference ID o przekątnej 55 cali z głośnikiem stereo Reference stereo ID i subwooferem SUB ALU, a także telewizor Individual 46 cali z głośnikiem Stereo-speaker ID. Aby możliwie najlepiej wkomponować telewizory w architekturę wnętrz, przed wieloma z ekranów umieszczono specjalne mechanizmy maskujące bazujące na windach marki Future Automation. Urządzenia te zostały wykorzystane w gabinecie, gdzie telewizor został umieszczony na windzie umożliwiającej jego chowanie. Oprócz wspomnianych rozwiązań w całym budynku pracuje monitoring, zbudowany w oparciu o dwanaście kamer 2Mpix Ganz. Sygnały z kamer trafiają do rejestratora pozwalającego przechować sygnały z kamer przez dwa tygodnie. Zgodnie z życzeniem inwestora sygnał jest podany do matrycy HDMI, dzięki czemu bieżący podgląd m.in. garaży, podjazdów i całego domu można prowadzić również na telewizorze. Wszystkimi komponentami systemu AV zarządza procesor Crestron AV3. Dostęp do niego jest realizowany poprzez interfejs, za pomocą którego użytkownik ma dostęp do wszystkich parametrów zarówno tych związanych z ogrzewaniem czy klimatyzacją, jak i przełączaniem kanałów radia i telewizji czy sygnałami zewnętrznymi. Aplikacje dostępowe zostały zainstalowane na dziewięciu iPadach Mini. Są one instalowane w uchwytach ściennych Basalte pełniących również funkcję ładowarki. Wszystkie urządzenia pracują w oparciu o sieć strukturalną również wykonaną przez firmę Art Cinema. Bazuje ona na access pointach, routerach i switchach marki Pakedge. Dzięki zastosowaniu dużej liczby access pointów zostało wykluczone ryzyko przerwania transmisji sygnału we wszystkich przestrzeniach rezydencji. Dodatkowo został zastosowany zewnętrzny punkt dostępowy obsługujący boisko, miejsce do grilla i altanę i pozwalający sterować całym systemem wprost z telefonu. Użytkownik zakupił specjalny pilot do zdalnego sterowania marki Crestron z wyświetlaczem dotykowym i zestawem fizycznych przycisków umożliwiających szybkie zmiany poziomu głośności, wyciszenie czy przełączanie najczęściej używanych funkcji. W rezydencji pracuje także bardzo rozbudowany system wideodomofonów, umożliwiający porozumiewanie się wewnątrz budynku i odbieranie połączeń od osób znajdujących się przy bramie głównej. System wideodomofonowy został zbudowany w oparciu o produkty marki Siedle. W jego skład wchodzą serwer domofonowy, stacja zewnętrzna oraz pięć stacji wewnętrznych. Dodatkowo klient otrzymał licencję na iPada, umożliwiającą kontrolę systemu również z tabletu. Basen audiofila Dużym wyzwaniem dla firmy Art Cinema był projekt znajdującego się w rezydencji basenu. Inwestor, często goszcząc na wielu różnych basenach, zauważył, że jakość dźwięku w tych przestrzeniach jest zazwyczaj bardzo słaba. Zgodnie z postawionymi wymaganiami basen znajdujący się w rezydencji miał odznaczać się świetnymi parametrami, jeżeli chodzi o dźwięk. Zwykle tego rodzaju przestrzeń nastręcza wielu komplikacji. Mamy tutaj do czynienia z wieloma odbiciami generowanymi chociażby przez taflę wody, twarde podłogi czy często otaczające nieckę basenową szyby. Ponadto sama duża i pusta przestrzeń często generuje wiele nieprzyjemnych wrażeń akustycznych. W omawianym projekcie udało się zapanować nad tymi zjawiskami i wyeliminować do minimum niekorzystne odbicia. Osiągnięto to za sprawą zainstalowanego na suficie drewnianego szkieletu w formie fali, znacząco poprawiającego akustykę. Generujące wiele odbić szyby zostały zasłonięte roletami marki Lutron, zaś na ścianach po przeciwnej stronie zostały położone drewniane prążki dekoracyjne, również eliminujące dużą część niekorzystnych odbić. Po poprawie samych warunków akustycznych ekipa mogła przystąpić do projektowania systemu nagłośnieniowego. Na basenie został zainstalowany zestaw głośników sufitowych Revel. W tym wypadku postawiono na rozwiązania niskoomowe zasilane za pomocą kabla o przekroju 2,5 mm2, zapewniającego większą moc i mniejsze straty na samym przewodzie.
Domowe emocje sportowe
Biorąc pod uwagę fakt, że właściciel Górskiej Rezydencji jest zapalonym kibicem sportowym i w szczególności fanem piłki nożnej, w jego domu musiała znaleźć się przestrzeń umożliwiająca oglądanie transmisji sportowych w komfortowy sposób i na wielkim ekranie. W odpowiedzi na te wymagania został zaprojektowany tzw. media room. W jego centralnym punkcie znajduje się stały ekran dźwiękoprzepuszczalny o wymiarach 300 × 169 cm marki Image Screen. Rzutuje na niego włoski projektor SIM2 NERO 20th o mocy 1800 ANSI lumenów ze źródłem LED. Jest on podwieszony na uchwycie sufitowym i zamknięty w lakierowanej, wykonanej z drewna obudowie. Ma ona odpowiednie perforacje mające zapewnić odpowiednie chłodzenie. Dostarczane są do niego sygnały z przypisanego dekodera telewizji satelitarnej, wyposażonego oczywiście w pełen pakiet kanałów sportowych oraz z odtwarzacza Blu-ray OPPO. Aby zapewnić użytkownikowi najlepszy dźwięk zarówno w trakcie oglądanych rozgrywek sportowych, jak i ulubionych filmów, zainstalowano tu zestaw głośników wielokanałowych. Jako kanały centralne i kanał środkowy pracują tutaj głośniki kinowe marki Waterfall, wsparte dwoma subwooferami pasywnymi Waterfall, schowanymi za czarnymi maskownicami dźwiękoprzepuszczalnymi z przypisanymi wzmacniaczami. Kanały surround obsługują sufitowe głośniki Polk Audio przeznaczone do odtwarzania surround. Sygnały do wszystkich głośników są wysyłane z amplitunera Integra DTR40.5. Jak przyznał projektant, o jego wyborze zdecydowały bardzo dobre parametry, jeżeli chodzi o wzmocnienie, niezawodność oraz możliwość sterowania za pomocą sieci LAN. W przypadku tej sali cały sprzęt został schowany w niewielkiej szafce rack ukrytej pod barkiem.
Rezydencja otwarta na gości
Ze względu na to, że rezydencja znajduje się w malowniczej, ale równocześnie znacznie oddalonej od zaplecza biznesowego okolicy, życzeniem klienta było również to, aby w projekcie znalazły się cztery pokoje w niczym nieustępujące pokojom hotelowym i wyposażone właśnie w takie rozwiązania. Goście każdego pokoju otrzymują kartę, która po włożeniu do czytnika uruchamia wszystkie media, zaś właściciel otrzymuje wprost na tablet informację, który pokój został zajęty. W momencie, gdy gość opuszcza pokój, wyciągając kartę, wszystkie zawory wody są automatycznie zamykane i wyłączany jest prąd. Dodatkowo okna i rolety, które również są w sposób automatyczny zamykane po wyjęciu karty, są spięte z czujnikami deszczu i wiatru, dzięki czemu w sytuacji, gdy ktoś zapomni zamknąć okna, a pojawiają się opady mogące dostać się do środka, okna zostają w sposób samoczynny zamknięte przez układ logiczny. Właściciel ma nad nimi nadrzędną kontrolę z systemu centralnego i może w sposób zdalny w tych pokojach wyłączyć nawiew, światło, zamknąć okna itp. Interesujące rozwiązanie zostało także zainstalowane w otwieranych elektrycznie głównych drzwiach wejściowych do rezydencji. W momencie, gdy alarm zostaje wyłączony, czujniki alarmowe służą jako czujniku ruchu, umożliwiając otwieranie drzwi wejściowych. Drzwi mogą także być otwierane z poziomu interfejsu tabletowego, co wykluczyło konieczność stosowania dodatkowego przycisku.
Temperatura pod kontrolą
Użytkownik ma nie tylko pełną kontrolę nad rozwiązaniami za zakresu AV, ale także nad komponentami odpowiedzialnymi za temperaturę i warunki otoczenia. Każda gałąź ogrzewania Użytkownik ma nie tylko pełną kontrolę nad rozwiązaniami za zakresu AV, ale także nad komponentami odpowiedzialnymi za temperaturę i warunki otoczenia. Każda gałąź ogrzewania jest zarządzana w inny sposób, odpowiedni do zastosowanych rozwiązań. Przykładowo ogrzewanie podłogowe jest sterowane za pomocą elektrozaworów, zaś klimakonwektory odpowiadające zarówno za grzanie, jak i za klimatyzację w lecie sterowaniem 0–10 V z uwzględnieniem regulacji dwóch parametrów: prędkości wentylatora wyrzucającego ciepłe lub zimne powietrze i wielkości przepustu zaworu, który dostarcza wodę o odpowiedniej temperaturze do układu. Dodatkowo użytkownik ma także możliwość kreowania atmosfery i temperatury za pomocą elektrycznie rozwijanych rolet. Zadanie to jest realizowane za pomocą modułu sterującego roletami Lutron. W obiekcie znajdują się także rolety marki Lutron z rodziny produktów Sivoia. Zostały one zainstalowane m.in. w gabinecie, jadalni, kuchni, na basenie czy w salonie, w części ogrodu zimowego, gdzie odsłaniają widok na boisko oraz ogród.
Podsumowanie
Najlepszą miarą sukcesu w inwestycji na rynku prywatnym jest poziom zadowolenia samego inwestora. To przecież właśnie on finansuje wszystkie instalowane rozwiązania, które mają dokładnie odpowiadać na jego potrzeby i wymagania. Właściciel Górskiej Rezydencji nie szczędzi pochwał względem zainstalowanego w jego budynku systemu. Jak przyznaje, pomimo pewnych obaw cały system daje bardzo wiele możliwości, a równocześnie jest bardzo łatwy w obsłudze. I chociaż pojawiały się pewne obawy jeszcze przed uruchomieniem, wszystkie znikły, jak tylko na tablecie wyświetlił się bardzo przejrzysty i intuicyjny interfejs użytkownika. Słów uznania dla całej realizacji nie szczędzą również specjaliści z Europy i ze Stanów Zjednoczonych. Na tegorocznych targach ISE firma Art Cinema otrzymała za projekt i realizację Górskiej Rezydencji nagrodę Lutron Excellence Awards. Została ona przyznana w kategorii Essence of Pleasance, w której wyróżniane są najbardziej komfortowe i przyjazne użytkownikowi systemy. Ponadto projekt został także wyróżniony nagrodą Highly Recommended CEDIA Awards 2016. To wszystko jednoznacznie świadczy, że „dobre, bo polskie” staje się coraz bardziej światowe!
TEKST: MACIEJ BAŁYS
ZDJĘCIA: ART CINEMA
