Optimal Audio – brytyjska marka należąca, podobnie jak Martin Audio, do grupy Focusrite – ma w swojej ofercie szereg bardzo przydatnych urządzeń, które służą do dystrybucji dźwięku. Wśród nich jest także Zone 8P, najwyższy model z serii sterowników Zone, wyposażonych w procesory, wzmacniacze i pozwalających na pełną kontrolę nad dźwiękiem w kilku niezależnych strefach.
Takie urządzenia znajdą zastosowanie wszędzie tam, gdzie będziemy mieć do czynienia z kilkoma pomieszczeniami wymagającymi indywidualnego sterowania dystrybucją dźwięku, jego poziomem, ew. przetwarzaniem itp. Mogą to być różnego rodzaju obiekty rozrywkowe, jak kluby, dyskoteki, lokale gastronomiczne, hotele, centra kongresowe, edukacyjne, uczelnie, centra handlowe, sklepy, galerie i muzea, a także wiele innych. Dzięki możliwości kontroli kilku stref (obejmujących poszczególne pomieszczenia) użytkownik za pomocą jednego narzędzia będzie mógł wykonać całość operacji. W tym wypadku istotna jest także łatwość obsługi, bowiem trudno oczekiwać, że każde z wymienionych powyżej miejsc będzie zatrudniać kogoś, kto jest wykwalifikowanym realizatorem dźwięku. Produkty Optimal Audio charakteryzują się jednak bardzo intuicyjnym interfejsem i praktycznie każdy jest w stanie bardzo szybko je opanować. Seria Zone składa się z 4 modeli, dwa z nich – 4 i 4P, są w stanie obsłużyć 4 strefy, zaś 8 i 8P (jak nietrudno się domyślić) oferują kontrolę nad ośmioma. Modele z literą P w nazwie wyposażone są ponadto w zintegrowane wzmacniacze, dzięki czemu zawierają praktycznie wszystko, co jest potrzebne do stworzenia instalacji i poza głośnikami nie jest konieczne stosowanie osobnych urządzeń (konkretnie zaś wzmacniaczy). Sterowniki serii Zone mają postać modułów, dających się zamontować w standardowej ramie typu rack (nabywca wraz z nimi otrzymuje zestaw montażowy), a ich wymiary to 40 × 48 × 8,8 cm. Waga waha się od 9,2 kg do 10,3 kg w przypadku omawianego w tym artykule modelu. Wyposażeniu i funkcjom przyjrzę się już za chwilę, wcześniej jednak poświęcę parę słów na ogólną koncepcję sterowania. Otóż w podstawowym zakresie możliwe jest ono z poziomu panelu urządzenia, ale najciekawsza i najpełniejsza jest praca w aplikacji WebApp, która pełni rolę interfejsu między użytkownikiem końcowym a systemem zbudowanym w oparciu o produkty firmy. Na podkreślenie zasługuje fakt, że nie trzeba jej wcale nigdzie instalować, bowiem dostęp uzyskujemy za pośrednictwem strony internetowej (jej hostem jest wewnętrzny serwer sterowników serii Zone), zatem wszystkim, czego potrzebujemy, jest urządzenie (tablet, komputer, smartfon) z przeglądarką.
Ściana tylna ze wszystkimi gniazdami i regulacją poziomów wejść
Istotne jest tylko to, by wszystkie składniki – zatem sterownik Zone oraz urządzenia z przeglądarką do zdalnej kontroli – były podłączone do tej samej sieci. Konfigurując taką sieć, mamy kilka możliwości, jak połączenie gniazda sieciowego Zone (za pomocą typowego kabla CAT5/6) do routera z funkcją DHCP, który z kolei połączony będzie z routerem WiFi, albo podpięcie ostatniego z wymienionych bezpośrednio do Zone – w obu wypadkach będziemy mieli dostęp bezprzewodowy. GUI WebApp jest bardzo intuicyjny i czytelny, praktycznie każdy, kto miał do czynienia z jakimiś aplikacjami szybko opanuje obsługę i zorientuje się, jakie funkcje i parametry oferuje omawiane urządzenie. Za pomocą wspomnianej aplikacji mamy dostęp do wszystkich ustawień, ale można także blokować pewne warstwy konfiguracji, zastrzegając dostęp do nich wyłącznie dla integratorów i wykonawców. Komplet ustawień można zapisać, przywołać, a także przenieść na inne systemy, znajdujące się w różnych lokalizacjach. Cennym dopełnieniem są także ścienne kontrolery strefowe (ZonePad, opcje dla jednej oraz czterech stref), które pozwalają na obsługę podstawowych parametrów. Wyposażono je w pokrętło głośności oraz przełączniki wyboru źródła odtwarzania. Montowane na ścianie w poszczególnych strefach ułatwiają obsługę bez potrzeby przechodzenia do lokalizacji, w której znajduje się centralny sterownik Zone, czy też uruchamiania WebApp.
Zrzut ekranu aplikacji kontrolnej WebApp
Sterownik Zone 8P
Pora zatem bliżej poznać głównego bohatera tego tekstu, czyli sterownik Zone 8P. Oferuje on kontrolę 8 stref oraz 8 zintegrowanych kanałów wzmacniacza. Dzięki temu urządzeniu możemy indywidualnie przypisać źródła dźwięku (dowolne, jak sygnały z mikrofonów, muzykę z odtwarzacza itp.) do ośmiu stref – w domyśle różnych pomieszczeń danego obiektu. Przykładów jest bardzo wiele, przytoczmy choć kilka – w hotelu za pomocą testowanego modelu wyślemy dyskretną muzykę do sali restauracyjnej, jednocześnie przekazując osobne komunikaty głosowe do kuchni, zaplecza i wreszcie jeszcze inną muzykę do lobby. W galerii czy muzeum z salami tematycznymi będziemy mogli w każdej z nich stworzyć odpowiednie tło dźwiękowe, jak odgłosy lasu, łąki, obiektów przemysłowych, albo reprodukować różne podkłady muzyczne czy wreszcie nagrania lektorskie. Każda ze stref Zone 8P ma wyjścia liniowe w postaci gniazd Euroblock oraz wyjścia głośnikowe w tym samym standardzie – tu uwaga, te drugie są wyraźnie większe, ważne więc by nie pomylić wtyków. Do dyspozycji mamy także kilka rodzajów wejść audio – dwa mikrofonowe (także Euroblock, konieczne może być wykorzystanie przejściówek z XLR), przy czym na każdym z nich możemy włączyć zasilanie phantom (48 V). W przypadku wejść mikrofonowych indywidualnie określamy poziom (GAIN), mamy także do dyspozycji dwupasmową korekcję: filtr górnoprzepustowy o stałej częstotliwości odcięcia 160 Hz oraz środkowo-przepustowy o regulowanej częstotliwości w zakresie 200 Hz-5 kHz. Pozwalają one na wyeliminowanie potencjalnie niepożądanych zakłóceń i sprawienie, że sygnał (w domyśle głos) będzie czytelniejszy. Cztery kolejne wejścia to stereofoniczne pary gniazd RCA (dostępne są także gniazda Euroblock), najpopularniejszego typu wśród urządzeń konsumenckich, jak odtwarzacze itp. Oczywiście, w razie potrzeby możemy i w tym wypadku zastosować przejściówki na przykład z TR/TRS. W przypadku pierwszego kanału mamy także dodatkowe gniazdo RCA na sygnał cyfrowy (SPDIF). Ponadto każde z tych wejść ma własną regulację poziomu, gdyby konieczna była jego korekta.
Zrzut ekranu aplikacji kontrolnej WebApp
I wreszcie dwa ostatnie wejścia to standardowe HDMI, w tym wypadku na sygnał audio z takich urządzeń, jak telewizor, tuner cyfrowej telewizji naziemnej, dekoder satelitarny, odtwarzacz DVD itp. Zwracam uwagę także, że laptopy zwyczajowo mają gniazda HDMI, zatem można to łącze wykorzystać do transmisji audio – z internetu, z biblioteki na dysku. Z tyłu obudowy znajdziemy także slot na kartę SD (służący do zapisywania ustawień), gniazda sieciowe czy gniazda do podłączenia kontrolerów ściennych. Z kolei panel czołowy wydaje się wyjątkowo prosty i czytelny. Z lewej strony mamy osiem przycisków włączających każdą ze stref (wyjścia audio), a dalej 6 włączników poszczególnych źródeł dźwięku – a konkretnie 4 liniowych i 2 HDMI. Umieszczone obok pokrętło reguluje poziom aktywowanego sygnału. Osobne dwa pokrętła z prawej strony określają poziom sygnału z mikrofonów. Na panelu możemy wykonać najbardziej podstawowe operacje, jak komutację sygnałów, ich dystrybucję, ustawienie poziomów. Obok każdego przycisku znajduje się miejsce na naklejenie etykiety z opisem, czego dotyczy, co na pewno warto zrobić, bo pamięć bywa zawodna i nie ma sensu zastanawiać się, czy strefa 1 to takie pomieszczenie czy inne. Na pewno wypada zadbać o to, by takie etykiety były trwałe i estetyczne. Nie mogę sobie przy tym odmówić zacytowania polskiej instrukcji obsługi urządzenia, w której znalazło się takie zdanie: „Oddarte kawałki taśmy klejącej z paskudnymi napisami długopisem nie są tutaj dobrym rozwiązaniem. Urządzenie Zone jest na coś takiego za dobre.” Nic dodać, nic ująć.
Jak wspomniałem już na początku tego artykułu, urządzenia serii Zone są wyposażone w procesor DSP, który oferuje szereg przydatnych efektów. Ich obsługa możliwa jest z poziomu aplikacji WebApp – na tyle zresztą prosta i intuicyjna, że łatwo ją opanować, nawet nie będąc zawodowym realizatorem dźwięku, obeznanym z algorytmami efektów. Znajdziemy tu m.in. korekcję, przy czym na torach mikrofonowych mamy trzy pasma, zaś na liniowych jedynie filtr górnoprzepustowy, pozwalający na stłumienie basów, które w pewnych sytuacjach mogą być niepożądane – np. klienci hotelowej restauracji raczej woleliby nie słuchać do posiłku muzyki z dudniącym dołem. Dalej mamy kompresję, która w przypadku obiektów użyteczności publicznej pozwala na wyrównanie poziomów, co może być istotne w sytuacji, gdy transmitujemy sygnał o dużych różnicach dynamicznych, co sprawia, że przy rozsądnym wzmocnieniu te najcichsze fragmenty nikną w szumie tła. Z kolei ducking automatycznie obniża poziom muzyki w chwili, gdy mówimy do mikrofonu – to bardzo istotne dla komunikatów przekazywanych na innym tle dźwiękowym. Dodajmy, że przetwarzanie DSP dostępne jest zarówno na wejściu, jak i na wyjściu. Modele Zone z literą P, czyli wyposażone w zintegrowane wzmacniacze, mają także sekcję dedykowanych presetów, pozwalających na optymalne dopasowanie do konkretnych głośników i pomieszczeń. Znajdziemy tu trzypasmowy korektor, ustawienie częstotliwości podziału (crossover) dla głośników pełnopasmowych i subwooferów (o ile takie w ogóle są w systemie), limiter oraz opóźnienie kompensujące np. rozmiar pomieszczenia, gdy jest ono bardzo duże.
Naścienne kontrolery ZonePad
Podsumowanie
Seria Zone firmy Optimal Audio oferuje bardzo elastyczne i uniwersalne sterowanie kilkoma strefami, pozwalając na dystrybucję sygnałów audio z różnych źródeł, ich indywidualną obróbkę. Obsługa jest bardzo intuicyjna i prosta, w dużym stopniu dzięki WebApp z czytelnym interfejsem. Dostęp do wszystkich parametrów z poziomu urządzenia mobilnego z przeglądarką sprawia także, że użytkownik nie musi być akurat w pomieszczeniu, w którym znajduje się sam sprzęt. Wystarczy, że jest w zasięgu sieci WiFi. Potencjalny nabywca może przy tym wybrać model najbardziej odpowiadający jego potrzebom – Zone 4 i 4P sprawdzą się tam, gdzie nie potrzebujemy większej liczby stref i wystarczą cztery. Zone 8 i 8P obsłużą ich dwukrotnie więcej i doskonale odnajdą się w większych instalacjach. Kwestią indywidualnych preferencji jest także wybór modelu ze zintegrowanymi wzmacniaczami, względnie bez nich. Omówiony w tym artykule Zone 8P niewątpliwie jest cennym rozwiązaniem typu „wszystko w jednym” – nie musimy zaopatrywać się w osobne wzmacniacze, potrzebne będą jedynie odpowiednie głośniki, podłączane bezpośrednio do sterownika. Trzeba jednak mieć na uwadze, że jest to dobre rozwiązanie w przypadku obiektu o mniejszej lub średniej kubaturze. W przypadku naprawdę dużych, gdzie w grę wchodzą już spore odległości (zatem i konieczność ciągnięcia długich kabli), konieczne może się okazać zastosowanie osobnych wzmacniaczy. Optimal Audio ma, oczywiście, takie w swojej ofercie – serię SmartAmp, wyposażoną we własne procesory DSP. Dodajmy, że firma produkuje także głośniki – naścienne serii Up, klasyczne kolumny serii Cuboid oraz subwoofery Sub. Słowem, w oparciu o jej modele możemy stworzyć dowolny system wysokiej jakości.
TEKST: Dariusz Mazurowski, „AVIntegracje”
