17 lipca 2018 r. przyjęty został program „Dostępność Plus”, którego kluczowym elementem jest ustawa realizująca zapisy Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Projekt ustawy powstał we współpracy ze środowiskiem osób niepełnosprawnych, a jej celem jest poprawa warunków życia i funkcjonowania osób ze szczególnymi potrzebami, narażonych na marginalizację czy wręcz całkowite wykluczenie z życia społecznego z powodu niepełnosprawności albo obniżonego poziomu sprawności, wynikającego z wieku lub choroby. Ustawa obliguje sektor publiczny do zapewnienia co najmniej minimalnej dostępności podmiotu publicznego, przez stosowanie uniwersalnego projektowania nowych rozwiązań lub racjonalnych usprawnień w usuwaniu istniejących barier, między innymi w zakresie dostępności informacyjno-komunikacyjnej.
Skutecznym rozwiązaniem ułatwiającym funkcjonowanie w przestrzeni publicznej osobom z niepełnosprawnością słuchu jest instalowanie pętli indukcyjnych, współpracujących z aparatami słuchowymi. Pętla indukcyjna znacząco poprawia zrozumiałość mowy przez osoby słabosłyszące, które korzystają z aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego. Często zdarza się, że osoby z dysfunkcją słuchu pomimo korzystania z aparatów słuchowych skarżą się na niedostateczną selektywność docierających do nich informacji, co zwykle ma miejsce w pomieszczeniach, w których występuje pogłos lub utrzymuje się choćby niewielki poziom hałasu. Dzięki zastosowaniu pętli indukcyjnej wzrasta komfort słyszenia, a przede wszystkim, jakość odbieranego przez aparat słuchowy dźwięku, ponieważ – mówiąc w dużym uproszczeniu – pętla indukcyjna przesyła dźwięk bezpośrednio do cewki aparatu słuchowego osoby słabosłyszącej. Systemy wspomagania słuchu z pętlą indukcyjną dla osób niedosłyszących powinny znajdować się w każdym miejscu publicznym. Można stosować je wszędzie tam, gdzie potrzebna jest szczególnie dobra zrozumiałość mowy, zwłaszcza w miejscach indywidualnej obsługi klienta. Systemy pętli sprawdzą się doskonale w takich miejscach jak kina i teatry, sale koncertowe, szkoły i uczelnie, audytoria, aule, sale wykładowe i lekcyjne, szpitale i przychodnie, kościoły i miejsca kultu religijnego, urzędy, dworce i lotniska, punkty obsługi klienta, kasy biletowe i punkty informacyjne, recepcje hotelowe czy muzea.
Firma Tommex wyposażyła w pętle indukcyjne m.in. Halę sportową OSW nr 2 w Wejherowie.
Sposób działania pętli indukcyjnej
Jak działa taka instalacja? System pętli indukcyjnej składa się ze wzmacniacza pętli oraz przewodu nadawczego, odpowiednio ułożonego w danym miejscu. Sygnał do wzmacniacza pętli dostarczany jest z dedykowanego źródła. Odpowiednio przetworzony i wzmocniony przesyłany jest następnie do zamkniętego przewodu (czyli pętli), gdzie już zmodulowany odbierany jest jako zmienne pole magnetyczne przez cewkę aparatu słuchowego i konwertowany do postaci dźwięku. Rozwiązanie takie eliminuje wpływ zarówno mankamentów akustycznych danego pomieszczenia, jak i różnego typu zakłóceń pojawiających się w bezpośrednim otoczeniu osoby słabosłyszącej, sprawiając, że słyszy ona wyraźnie żądany przekaz charakteryzujący się wysokim stopniem zrozumiałości mowy. Korzystanie z pętli indukcyjnej nie wymaga od osoby niedosłyszącej stosowania żadnych dodatkowych urządzeń, ponieważ aparaty słuchowe wszystkich producentów, niezależnie od ich klasy i ceny, są przystosowane do współpracy z pętlami indukcyjnymi. Niekiedy należy tylko przełączyć sposób działania aparatu słuchowego w tryb T, co leży w zakresie możliwości każdego użytkownika aparatu. Pętle indukcyjne, z uwagi na złożoność instalacji oraz w zależności od ich miejsca wykorzystania, można podzielić na stanowiskowe (tzw. „okienkowe”), obwodowe oraz macierzowe. Oprócz wymienionych powyżej instalacji stałych, dostępne są również podręczne pętle indukcyjne, oferowane w postaci mobilnych urządzeń o zasięgu około 1 m od urządzenia. Wybór rozwiązania zależy jednak nie tylko od miejsca przeznaczenia, ale często również od wytypowanej technologii oraz możliwości instalacyjnych w miejscu lokalizacji systemu. Zarówno pętle stanowiskowe, jak i obwodowe oraz macierzowe składają się z dedykowanego im źródła sygnału, którym może być, przykładowo, wyselekcjonowany mikrofon lub konsoleta obsługująca system nagłośnienia obiektu. Sygnał źródłowy przesyłany jest do wzmacniacza pętli, a następnie do przewodu pętli indukcyjnej.
Tak wygląda oznaczenie miejsc, w których działa pętla indukcyjna.
Rodzaje pętli indukcyjnych
Pętle stanowiskowe instalowane są najczęściej w miejscach obsługi bezpośredniej. Zwykle składają się z miniaturowego mikrofonu, niewielkiego wzmacniacza obwodu indukcyjnego i przewodu nadawczego (czyli pętli indukcyjnej). System taki automatycznie wysyła sygnał do aparatu słuchowego osoby znajdującej się przy stanowisku obsługi. Z racji tego, że systemy nie wymagają żadnej obsługi przez osobę pracującą przy danym stanowisku, każdy z jego elementów – oprócz miniaturowego mikrofonu, oczywiście – może być zainstalowany w sposób dyskretny, nie ograniczający pracownikowi przestrzeni użytkowej, nawet na niewielkim stanowisku pracy. Pętla obwodowa, gdzie przewód pętli prowadzony jest po obwodzie pomieszczenia, to najprostszy system instalowany w pomieszczeniach, ale, niestety, posiada pewne ograniczenia. Pętle obwodowe podatne są na pochłanianie sygnału przez metalowe elementy konstrukcji obiektu. O ile w odniesieniu do starego budownictwa (i obiektów zabytkowych) dla efektywnego działania pętli obwodowej przyjmuje się szerokość pomieszczenia do 10 m, to już w przypadku współczesnego budownictwa zmniejsza się ona o połowę, a w niektórych przypadkach, nawet do 3 m. Mankamentem bywa tu również znaczne przenikanie (tzw. „wyciekanie”) sygnału do sąsiednich pomieszczeń. Pętle macierzowe zasilane z dwukanałowego wzmacniacza, o przesunięciu fazy pomiędzy kanałami gwarantują wysokiej jakości sygnał, o wiele bardziej odporny na pochłanianie i „wyciekanie”, co pozwala na stosowanie tego typu rozwiązań w sąsiadujących pomieszczeniach na dowolnym obszarze. Po zainstalowaniu, uruchomieniu i kalibracji systemu zgodnie z warunkami określonymi w normie PN-EN 60118-4:2015-06/A1:2018-06, system taki jest w pełni bezobsługowy. Co więcej, pętla indukcyjna jest również całkowicie niewidoczna, dlatego bardzo ważne jest, aby prawidłowo i w widoczny sposób oznaczyć jej dostępność.
Systemy wspomagania słuchu są nie tylko stosowane w instytucjach publicznych czy w obiektach kultury. Stadion to również miejsce, gdzie ich zastosowanie przynosi wymierne korzyści.
Wiedza i doświadczenie
Na krajowym rynku spotkamy dziś różne podmioty oferujące instalowanie pętli indukcyjnych z racji obligatoryjnych przepisów. Firma Tommex zajmuje się tą problematyką już od kilku lat. Zaczęła zajmować się tymi instalacjami na bardzo długo przed wprowadzeniem ostatnich regulacji prawnych, a nie w związku z nimi, dysponując odpowiednim doświadczeniem i wiedzą w tym zakresie. Zgromadzone na przestrzeni wielu lat doświadczenie oraz współpraca z czołowymi producentami urządzeń przeznaczonych dla tego typu instalacji (przykładowo z marką Bosch czy G+M elektronik) predysponują firmę Tommex do roli ważnego dostawcy urządzeń oraz kompletnych rozwiązań systemowych w tej dziedzinie. Firma świadczy usługi w zakresie projektowania i instalacji profesjonalnych systemów pętli indukcyjnych dla obszarów różnej wielkości wraz z dostawą i uruchomieniem oraz niezbędnymi pomiarami, zapewniając kompleksowe rozwiązanie, zgodne z obowiązującą normą. Dystrybutor flagowych rozwiązań z zakresu pętli indukcyjnych dysponuje również certyfikowanym sprzętem pomiarowym, niezbędnym do dostosowania instalowanych systemów do wymagań zawartych w obowiązujących normach.
Realizacje Tommex
Firma Tommex ma na swoim koncie szereg wykonanych instalacji, których przykładem może być Stadion Widzewa w Łodzi, wyposażony w system wspomagający słyszenie, który bazuje na pętli indukcyjnej w wyznaczonych lokalizacjach, do których należą trzy specjalnie wyposażone kasy przy wejściu oraz trzy punkty na trybunach stadionu. Źródłem sygnału dla systemu we wskazanych obszarach jest konsoleta obsługująca system nagłośnienia, natomiast w przypadku kas wejściowych – specjalne interkomy kasowe. Kolejnymi przykładami wykonanych instalacji elektroakustycznych wyposażonych w systemy pętli indukcyjnych są Hala sportowa OSW nr 2 w Wejherowie oraz Hala widowiskowo-sportowa w Puławach, w której system elektroakustyczny został wyposażony w pętlę indukcyjną dla osób niedosłyszących, obejmującą swoim zasięgiem jeden z sektorów widowni.
Hala widowiskowo-sportowa w Puławach to kolejne miejsce zaopatrzone w systemy wspomagania słuchu.
Podsumowanie
Podsumowując, warto dodać, że pętle indukcyjne są rozwiązaniem stosunkowo tanim – relatywnie do liczby osób z dysfunkcją słuchu, mogących z nich korzystać w tym samym czasie, a także z uwagi na fakt, że są to instalacje bezobsługowe, niewymagające dodatkowego personelu do ich eksploatacji. Europejska Federacja Osób Słabosłyszących (EFHOH) uznała pętle indukcyjne za systemy najbardziej przyjazne i najefektywniejsze rozwiązanie wspomagające słyszenie osobom korzystającym z aparatów słuchowych. Systemy wspomagania słuchu firmy Tommex są oparte na urządzeniach czołowych producentów profesjonalnych systemów pętli indukcyjnych na świecie, w szczególności wykorzystywane są rozwiązania marki G+M elektronik, Bosch oraz Univox, gwarantujące spełnienie normy dotyczącej instalacji i działania pętli indukcyjnych. Do każdego projektu firma Tommex podchodzi indywidualnie, z najwyższą starannością dobierając urządzenia i projektując kompletny system dostosowany do potrzeb konkretnego zastosowania.
tekst: Marcin Marza
Zdjęcia: Tommex
