Wiele tzw. „mądrych umysłów” już kilka lat temu zwiastowało koniec klasycznych serwisów informacyjnych i telewizji newsowych, które miały być zastąpione przez dziennikarzy amatorów wyposażonych w telefony komórkowe, platformę YouTube i Twittera. Tak się oczywiście nie stało, ale widząc zmieniającą się rzeczywistość, telewizje bardzo szybko zmodyfikowały sposób podawania informacji, wprowadziły do transmisji wiele rozwiązań multimedialnych i gruntownych modyfikacji w dziedzinie obrazu, dźwięku i sposobu przesyłania treści live od reporterów pracujących w terenie. To wszystko sprawiło, że główne wydania serwisów informacyjnych wciąż gromadzą wielomilionową widownię, a nie mniej chętnie oglądane są również kanały informacyjne podające przez kilkanaście godzin dziennie najświeższe informacje. Dzięki odpowiedniemu zapleczu są one często najszybszym i najbliższym wszystkich wydarzeń medium, które później jest cytowane przez inne środki masowego przekazu. Aby sprostać wszystkim tym wymaganiom rynku, niedawno również Telewizja Polsat, jedna z dwóch największych w Polsce prywatnych telewizji, przeprowadziła gruntowną modernizację swojego głównego studia newsowego wraz z reżyserką oraz studia B, w którym do niedawna realizowany był program SuperStacji, a dzisiaj powstaje tutaj uruchomiony we wrześniu 2021 kanał Wydarzenia 24.
Jak zatem powstaje dźwięk w jednej z największych stacji telewizyjnych w Polsce? Zapraszamy do samego serca telewizji, bo gdzie, zgodnie z nazwą naszego magazynu, jest więcej AV niż tutaj!
W tym roku przypada jubileusz trzydziestolecia istnienia Telewizji Polsat. Swój pierwszy program stacja wyemitowała dokładnie 5 grudnia 1992 roku. Od początku na jej antenie emitowane były hity filmowe, programy na żywo, a także liczne transmisje z koncertów, gal, eventów, wydarzeń specjalnych i relacje z wielu przełomowych dla kraju i świata wydarzeń. To przecież właśnie tutaj publiczność mogła śledzić losy bohaterów takich seriali jak: „J.A.G. Wojskowe Biuro Śledcze”, „Strażnik z Teksasu”, „Renegade”, „Słoneczny Patrol”, „Pomoc domowa”, „Świat według Bundych”, „Hercules”, „Tequilla i Bonetti”, „Robocop” „Drużyna A”, McGyver”, „Ally McBeal” czy „F/X”, na których w trakcie trzech dekad wychowały się przynajmniej dwa pokolenia. Jednak Polsat to nie tylko rozrywka, ale także informacje z pierwszej ręki, najważniejsze wiadomości ze świata i tematy dotykające wszystkich Polaków. Już w drugim roku działalności stacji swoją działalność zainaugurowały „Informacje”, serwis informacyjny nadawany codziennie o 16:00 i 19:50, który od 2004 zastąpiły „Wydarzenia” z głównym wydaniem o 18:50. W czerwcu 2008 roku zadebiutował kanał Polsat News, na antenie którego serwisy informacyjne są emitowane już nie dwa razy dziennie, ale co pół godziny i którego ramówkę wypełnia codziennie łącznie osiemnaście godzin najważniejszych informacji z kraju i ze świata. Aby można było produkować program w tak wymagającym reżimie, potrzebne jest oczywiście odpowiednie zaplecze techniczne i osobowe, które Telewizja Polsat wciąż rozwija. Główne studio newsowe będące częścią kompleksu produkcyjnego znajdującego się w budynku przy ul. Ostrobramskiej w Warszawie jest najwięcej pracującym i najmocniej eksploatowanym studiem, a co za tym idzie ma również najlepiej wyposażoną ze wszystkich reżyserkę, umożliwiającą pracę z bardzo wieloma sygnałami i niezwykle zaawansowane zarządzanie sygnałami zarówno wejściowymi, jak i wyjściowymi.
Interfejsy SSL D64 z Dante, stagebox z wejściami analogowymi SB i16 oraz dodatkowe interfejsy I/O Focusrite RedNEt A16R MkII
Mózg systemu Solid State Logic T
Studio powstało i zostało wyposażone zgodnie z potrzebami kanału Polsat News, który rozpoczął swoją działalność w 2008 roku. Biorąc pod uwagę, że od tamtego czasu minęła ponad dekada, w 2021 roku pojawiła się konieczność gruntownej przebudowy technologicznej studia i modernizacji sprzętu zainstalowanego w nim i w przypisanej mu reżyserce. Całą operację przebudowany musiał poprzedzić wielomiesięczny proces planowania, bo oczywiście remont nie mógł mieć wpływu na funkcjonowanie kanału i możliwości realizowania programu. Demontaż całej reżyserki, większości okablowania, przede wszystkim tego związanego z dźwiękiem, i późniejsza instalacja wszystkich nowych komponentów, a także klimatyzacji zamknęła się w rekordowym czasie jednego miesiąca! Aby było to możliwe, firmy odpowiedzialne za instalację nowych rozwiązań musiały dostarczać już gotowe racki z okablowaniem i ze sprzętem tak bardzo skonfigurowanym jak to tylko możliwe. Nie było możliwości, aby w taki krótkim czasie wszystkie prace przeprowadzić na miejscu. Dzisiaj, po remoncie do dyspozycji stacji jest supernowoczesne i w pełni zautomatyzowane studio. Co ciekawe, w studiu A w ogóle nie ma operatorów pracujących za kamerami, a w studiu B jest tylko jeden, odpowiedzialny za sterowanie kranem kamerowym. Wszystkie kamery są w pełni zautomatyzowane i zdalnie sterowane. To w znaczący sposób wpłynęło na ograniczenie hałasów na planie, a co za tym idzie również poprawiło jakość pozyskiwanych sygnałów. Zmienione zostało również oświetlenie. Wcześniej w studiu wykorzystywane były lampy żarowe, które także generowały znaczny hałas. Prawdziwym problemem przed remontem był jednak multimedialny stół, w którym trzy sterowniki do LED-ów z wbudowanymi wentylatorami i transformatorami zostały zainstalowane dokładnie w miejscu, gdzie zasiadała osoba czytająca serwis informacyjny… Nie trzeba przekonywać, ile kłopotów generowało takie rozwiązanie. Dzisiaj to już historia. Wszystkie te problemy zostały wyeliminowane na etapie przebudowy. Oglądając dowolny serwis informacyjny, nie tylko wydawany po polsku, ale także ten we flagowych kanałach takich jak CNN, BBC, ZDF czy ORF, można odnieść wrażenie, że realizator dźwięku pracujący w reżyserce musi stawić czoła tylko jednemu, dwóm mikrofonom prowadzącego i ścieżce dźwiękowej towarzyszącej wyzwalanym materiałom. Nic bardziej mylnego! Znajdująca się w studiu emisyjnym Telewizji Polsat konsoleta SSL przyjmuje ogromną ilość sygnałów. Mamy tutaj dwadzieścia mikroportów systemu Shure ULXD, które są bardzo intensywnie wykorzystywane.
Najważniejsze rozwiązania bezprzewodowe na planie. Na górze odbiorniki bezprzewodowych systemów mikrofonowych Shure ULXD, a na dole nadajniki monitoringu dousznego PSM1000 dla prowadzących
Dzięki dużej mocy obliczeniowej nowego systemu miksującego i znajdującym się na pokładzie narzędziom, każdy z mikrofonów jest poddawany delikatnej kompresji, a dodatkowo wszystkie są przypisane do jednej grupy mikrofonowej, która jest w całości obrabiana z pomocą jednego silnika pracującego w procesorze TC Electronic M6000. Gdy nastała pandemia i wynikająca z niej konieczność ograniczania spotkań w studiu i tym samym liczby gości biorących osobiście udział w nagraniach, na oddzielnym komputerze zainstalowany został specjalny system umożliwiający oddanie czterech niezależnych sygnałów audio z dowolnej platformy do wideokonferencji takiej jak Zoom, MS Teams, Facebook Messenger czy Skype.
Oprócz torów mikrofonów bezprzewodowych czy sygnałów z urządzeń odtwarzających na konsoletę wchodzą również sygnały czterech rozmówców zdalnych. Telewizja w nowej rzeczywistości.
Dzięki temu również goście zdalni mogą brać udział w debatach odbywających się w studiu czy być gośćmi serwisów informacyjnych. Z tego komputera odbierane są cztery sygnały Dante dla potrzeb dźwięku i cztery sygnały SDI dla wizji. Na wejścia systemu miksującego wchodzą również cztery zewnętrzne linie telefoniczne i czternaście tzw. źródeł external, a więc sygnałów od reporterów pracujących w terenie, z konferencji odbywających się na żywo czy z przekazów zagranicznych np. z międzynarodowych spotkań, obrad instytucji międzynarodowych czy relacji zagranicznych korespondentów. Każde z tych źródeł jest przynajmniej dwukanałowe, a niektóre z nich są nawet ośmiokanałowe. Jak przyznaje Łukasz Zawadzki, inżynier studia: – Wynika to z faktu, że w przypadku przekazu z konferencji międzynarodowej, np. ze Stanów Zjednoczonych, czy transmisji z instytucji unijnych, ścieżki od pięć do osiem to ścieżki z różnymi językami. Przed transmisją dowiadujemy się, na której ścieżce jest polski tłumacz i wtedy ten sygnał jest miksowany do programu. Mamy jeden sygnał wizyjny, ale wiele ścieżek audio między którymi musimy żonglować.
Do tego są cztery playery (4 kanały playoutu i cztery kanały AV playoutu), z których odtwarzane są materiały, zapewniające osiem ścieżek audio, dwa kanały systemu EVS do powtórek „na szybko”, co daje dodatkowe osiem ścieżek. Do konsolety wchodzą również jingle i dźwięk z wizji towarzyszący elementom graficznym, przejściom w trakcie programów czy animacjom. Na sumie konsolety w Studiu A jest zainstalowany procesor TC Electronic M6000, w którym pracuje kompresor wielopasmowy i który dba również o odpowiedni poziom sygnału. Z konsolety sygnał na emisję jest oddawany w postaci sumy stereo i jest embedowany do sygnału wizyjnego SDI.
Najbardziej nieprzewidywalnie przewidywalna praca na świecie
Dzień pracy realizatora dźwięku pracującego w największym studiu w Telewizji Polsat odpowiada ramówce podzielonej na pasma. Część z nich jest nieco mniej przewidywalna, a część bardziej. Najbardziej przewidywalnym pasmem jest poranne, trwające od godziny 6:00 do 9:00. Ze względu na porę nie ma wtedy jeszcze bardzo wielu łączeń, nie ma konferencji, obrad sejmu, senatu czy nagłych wydarzeń, w których muszą uczestniczyć reporterzy i od których przekazywany dźwięk musi natychmiast znaleźć się na antenie.
Zdecydowanie najbardziej dynamicznym, najtrudniejszym i wymagającym najwięcej uwagi i czujności od realizatora dźwięku jest pasmo w środku dnia. To właśnie w godzinach południowych i wczesnopopołudniowych odbywa się najwięcej konferencji, spotkań z dziennikarzami, przekazów, briefingów prasowych, wtedy obradują również izby polskiego parlamentu itd. Na wydawcy spoczywa wybór tych najważniejszych, które znajdą się na antenie, a realizator dźwięku również musi bardzo szybko reagować na zmiany, które dzieją się szybko i nagle.
Wóz DSNG w plecaku
Jeszcze kilka lat temu, gdy relacjonowane na żywo było jakieś wydarzenie dziejące się gdzieś w Polsce, reporterowi towarzyszył wóz satelitarny DSNG, umożliwiający natychmiastowy przekaz obrazu i dźwięku do studia za pomocą tej technologii. Dzisiaj, jak przyznają przedstawiciele Telewizji Polsat, sytuacje, w których dla potrzeb działań reporterskich konieczne jest zaangażowanie wozu, są niezwykle rzadkie. Przede wszystkim wykorzystywane są teraz rozwiązania nakamerowe, pracującej w oparciu o systemy LiveU i Dejero. Operator jest wyposażony w plecak, do którego wpina kabel SDI z kamery, z pomocą którego transmitowany jest zarówno obraz, jak i dźwięk, i dalej poprzez telefonię komórkową 4G/5G sygnał jest przesyłany do reżyserki. Również podczas konferencji wyjście z puszki dziennikarskiej przygotowanej na miejscu jest podłączane do kamery i dalej w analogiczny sposób transmitowane na antenę.
Duża zmiana
Zainstalowany w studiach Telewizji Polsat przy ul. Ostrobramskiej w Warszawie system Solid State Logic T pozwolił przede wszystkim na przejście w pełni na technologię cyfrową i wyeliminowanie rozwiązań analogowych lub hybrydowych, które wcześniej były tutaj dominujące. Dzięki temu możliwe było m.in. wprowadzenie komunikacji w oparciu o protokół SIP, który z łatwością można było zintegrować z siecią Dante. Jeżeli mówimy o możliwościach sieciowej transmisji dźwięku, natywnie obsługiwany przez konsoletę SSL protokół znacząco ułatwił również wpięcie wszystkich mikrofonów pracujących w studio. Teraz nie trzeba martwić się już stageboksami, połączeniami kablowymi na planie czy kablami wieloparowymi, które generowały wiele kłopotów.
Obecnie wszystkie odbiorniki mikrofonowe są wpięte do wspólnej sieci audio i sygnały z nich są przesyłane za pomocą połączeń cyfrowych w standardzie IP. Również sygnały dla potrzeb interkomu są wysyłane wprost z konsolety za pomącą sieci Dante i dalej już z matrycy interkomowej przy pomocy połączeń analogowych trafiają one wraz ze zleceniami z interkomu do nadajników bezprzewodowych systemów dousznych Shure czy do beltpacków asystentów pracujących na planie.
Na konsoletę SSL T w studiu A trafia ogromna liczba kanałów wejściowych. Można nad nimi zapanować tylko dzięki odpowiedniej organizacji pracy i całej powierzchni roboczej.
Sporym wyzwaniem, które pojawiło się wraz z wkroczeniem do reżyserki nowej konsolety, była odpowiednia organizacja całego pola roboczego, układu najpotrzebniejszych faderów, co w znaczący sposób przełożyło się na szybkość i wygodę pracy.
Jak przyznaje realizator dźwięku Studia A, Sławomir Klibisz: – Nie lada wyzwaniem było odtworzenie układu, do którego przyzwyczailiśmy się na starej konsolecie, dzięki któremu realizatorzy szybko mogliby wejść i pracować, zachowując własne przyzwyczajenia. Siedziałem nad tym kilka dni, zastanawiając się, jak to wszystko najlepiej poukładać. Okazało się jednak, że poprzednia konsoleta miała układ dziesięciu faderów w banku, a tutaj mamy więcej, bo szesnaście. Jednak, co za tym idzie, cały czas albo czegoś mi brakowało, albo coś zostawało. Udało mi się jednak całość tak przygotować, że nawet osoby najbardziej przyzwyczajone do poprzedniej konfiguracji z łatwością usiadły za konsoletą i nie była im potrzebna żadna pomoc czy wsparcie techniczne – dodaje Klibisz. Jednymi z podstawowych narzędzi w przypadku realizacji programów publicystycznych, w ogromny sposób ułatwiającymi życie każdemu realizatorowi, są narzędzia do automatycznego miksowania, zamykania i otwierania tylko tych mikrofonów, które w danym momencie są używane. Ze względu na to, że poprzednia konsoleta nie miała żadnego rozwiązania do automiksu, konieczne było zaangażowanie bardzo dobrze pracującego zewnętrznego miksera automatycznego SCM820 firmy Shure, który jednak mógł w tej konfiguracji obsługiwać tylko 16 kanałów mikrofonowych. Teraz w konsolecie SSL automikser obejmuje wszystkie tory wejściowe, co w znakomity sposób ułatwia pracę, nawet przy największych produkcjach publicystycznych z bardzo wieloma gośćmi i wieloma mikrofonami.
Podobnie jak w większości studiów telewizyjnych i wozów produkcyjnych na całym świecie, również Telewizja Polsat korzysta z monitorów odsłuchowych Genelec.
Jednak zgodnie z wymaganiami współczesnej telewizji mikser automatyczny jest również zapięty na torach audio z wideokonferencji. Dzięki temu, gdy odzywa się gość np. na Skypie czy Zoomie, mikrofony w studiu zostają zamknięte, dzięki czemu nie ma żadnych odbić, sprzężeń i dźwięk jest czysty, klarowny i w jakości emisyjnej. Kolejna zmiana dotyczy codziennego modelu pracy. Wcześniej każdy z realizatorów miał swój show, który wczytywał do konsolety, gdy rozpoczynał pracę. Wczytywał również odpowiednie presety w pracującym na sumie procesorze TC Electronic M6000, co skutkowało tym, że w zależności od tego, jaki realizator pracował za konsoletą i jakimi posługiwał się ustawieniami w brzmieniu, na antenie pojawiały się subtelne różnice. Teraz wszystko zostało zunifikowane. Jest jeden profil w procesorze i jeden show w konsolecie, co w znacznym stopniu ujednoliciło brzmienie, niezależnie od pory i osoby realizującej w danym momencie program. Cały miks wszystkiego tego, co dzieje się w reżyserce studia A, odbywa się w gęstości słowa 24bit i częstotliwości 48 kHz, jednak w tym wypadku nie to jest najważniejsze, ale brzmienie całego systemu miksującego, które, jak przyznają realizatorzy, uległo znaczącej poprawie. Na co zwraca uwagę Sławomir Klibisz: – Widzę ogromną różnicę w brzmieniu stołu. Od razu moją uwagę zwróciło duże nasycenie dźwięku; ten dźwięk jest tutaj bardzo fajnie nasycony i bogaty harmonicznie, co nie było wcześniej takie proste do uzyskania. Również preampy są tutaj znakomitej jakości, zresztą wiadomo, firma SSL jest niezwykle popularna w studiach muzycznych na całym świecie.
W studiu B, w którym od września 2021 jest realizowany m.in. całodzienny kanał informacyjny Wydarzenia 24, również został zainstalowany System T od Solid State Logic, z nieco mniejszą powierzchnią roboczą. Tutaj jednak za konsoletą nie pracuje realizator, pełną automatyzację miksowania dźwięku zapewnia system Viz Mosart, który w oparciu o zapisane ustawienia i przygotowany scenariusz programu jest wyzwalany przez operatora i steruje wszystkimi systemami pracującymi w studiu.
Realizacja… bez realizatora dźwięku!
W drugiej reżyserce, w studiu B, gdzie m.in. produkowane są treści dla potrzeb kanału Wydarzenia 24, który wystartował we wrześniu 2021 i zastąpił Superstację, również został zainstalowany system miksujący Solid State Logic T. Tutaj jednak nie ma pracującego za konsoletą operatora, ale jest ona częścią bardzo zaawansowanego, rozbudowanego i dającego olbrzymie możliwości systemu automatyki Viz Mosart.
Dawniej w reżyserce znajdowało się stanowisko operatora oświetlenia, operatora odpowiedzialnego za wypuszczanie nagranych wcześniej materiałów, realizatora dźwięku, osoby odpowiedzialnej za uruchamianie grafik itd. Dzisiaj nad wszystkimi tymi operacjami nadrzędną kontrolę sprawuje właśnie platforma Viz Mosart, która steruje wszystkimi podległymi systemami. Zadaniem operatora jest stworzenie scenariusza, w którym po kolei zapisywane są poszczególne polecenia dla każdego z departamentów. Jest on budowany przez wydawcę programu w oparciu o gotowe „klocki”, zaprogramowane na etapie konfiguracji systemu Viz Mosart w studiu Telewizji Polsat. Następnie, po wyzwoleniu odpowiedniej komendy przez operatora automatyki, już w trakcie realizacji programu, system sam ustawia pozycję kamery, uruchamia odpowiednie mikrofony, wyzwala materiał czy wypuszcza odpowiednią grafikę (np. belkę). Ze względu na to, że mamy pełną automatykę, m.in. dźwięku, kluczowe jest, aby zawsze dany prowadzący korzystał z tego samego mikrofonu, ustawionego w możliwie najbardziej zbliżony sposób, o co dbają asystenci pracujący na planie. Dzięki temu, że w studiu nie są wykorzystywane mikrofony nagłowne, ale mikrofony krawatowe, zachowanie powtarzalnej pozycji jest znacznie łatwiejsze.
Dzisiaj, po remoncie do dyspozycji stacji jest supernowoczesne i w pełni zautomatyzowane studio. Wszystkie kamery są całkowicie zdalnie sterowane. Co ciekawe, w studiu A w ogóle nie ma operatorów pracujących za kamerami, a w studiu B jest tylko jeden, odpowiedzialny za sterowanie kranem kamerowym.
Aby było możliwe wprowadzenie takiej automatyzacji, a co za tym idzie wprowadzenie wysokiej powtarzalności całej produkcji, koniecznie było uśrednienie poziomów czy korekcji, tak aby te same ustawienia sprawdzały się niezależnie od tego, kto mówi w danym momencie do mikrofonu. Oczywiście nad całością czuwa niezastąpiony praktycznie w każdym studiu broadcastowym procesor TC Electronic P2 z wbudowaną korekcją, kompresją wielopasmową czy limiterami.
Co ciekawe, aby móc korzystać z systemu Viz Mosart konieczna była również zmiana sposobu przygotowywania przez reporterów dźwięku w dostarczanych przez nich materiałach. Wcześniej był to montaż dwuścieżkowy, najczęściej pierwsza ścieżka była nagraniem z offu, a na drugiej ścieżce znajdowały się efekty. Tutaj system sterowania ma tak naprawdę jedną najważniejszą funkcję: otwieranie i zamykanie poszczególnych kanałów. Dlatego dostarczane materiały muszą być w pełni gotowe do emisji i obowiązek odpowiedniego przygotowania materiału, zgodnie z wytycznymi, spoczywa na montażyście.
W trakcie remontu studio zostało poddane gruntownej przebudowie technologicznej. Oprócz systemów związanych z dźwiękiem zmodernizowane zostało m.in. oświetlenie. Stare lampy z żarówkami zostały zastąpione nowoczesnymi oprawami LED-owymi, które również wpłynęły na eliminację hałasu na planie.
Podsumowanie
Zarówno widzowie kanałów informacyjnych, jak i ci, dla których wciąż jednym z punktów dnia jest główny serwis informacyjny, oczekują, aby informacje o najważniejszych wydarzeniach były przekazywane w atrakcyjnej formie i tak czytelnie jak to tylko możliwe. Co za tym idzie, informacjom czytanym w studiu, relacjom live prowadzonym przez reporterów i materiałom z konferencji czy spotkań z dziennikarzami z całego świata musi towarzyszyć najwyższej jakości dźwięk, wysoka czytelność słowa i odpowiedni poziom głośności, tak aby nawet przechodząc obok telewizora, percepcja widza mogła wychwycić najważniejsze informacje. Dla ekipy odpowiadającej za realizację programu najważniejsza jest powtarzalność; to, aby produkowany sygnał trzymał ściśle określone, bardzo wysokie standardy oraz aby cały system pozwalał na natychmiastowe działania i był tak niezawodny, jak to tylko możliwe. Realizator dźwięku pracujący za konsoletą audio w studiu newsowym musi w ciągu swojego dyżuru mierzyć się z niezliczoną liczbą nieprzewidywalnych wydarzeń. Bo chociaż w ujęciu ramówkowym każde pasmo jest przygotowane co do sekundy, to już wewnątrz niego może wydarzyć się wszystko. Dlatego potrzebne są odpowiednie narzędzia, które nieco ułatwią pracę, a przede wszystkim zapewnią takie same efekty każdego dnia. W tym celu Telewizja Polsat zdecydowała się na inwestycję w konsolety Solid State Logic T. Ich zastosowanie dało przede wszystkim możliwość pełnego przejścia na cyfrową, sieciową transmisję dźwięku, przyniosło realizatorom cały szereg narzędzi ułatwiających codzienną pracę z dźwiękiem, a dzięki najwyższej jakości preampów wykorzystywanych w produkcji muzycznej na całym świecie wpłynęło korzystnie na jakość sygnału. Co więcej, w studiu B zmiana konsolety umożliwiła wprowadzenie pełnej automatyzacji realizacji dźwięku, dającej najwyższy możliwy poziom powtarzalności. Dzięki tym inwestycjom, nieważne o jakiej porze dnia i nocy, nieważne w jakim miejscu na świecie, Twoja telewizja informacyjna już jest na miejscu wydarzeń. Wystarczy tylko dobrze wybrać kanał!
Tekst: Łukasz Kornafel, AVIntegracje
Zdjęcia: Łukasz Kornafel, AVIntegracje
